ΕΓΚΩΜΙΟ ΠΡΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟ

Εσένα, στολίδι του γένους των Ελλήνων, που πρώτος ύψωσες φως λαμπρό μες σε φριχτά σκοτάδια, κι έδειξες τ' αληθινά αγαθά της ζωής, εσένα ακολουθώ, και τα πόδια μου πατούν πάνω στα ίδια σου τα χνάρια

όχι για να σε παραβγώ, αλλά γιατί από αγάπη θέλω να σε μιμηθώ. Τι να σου κάνει ένα χελιδόνι μπροστά στους κύκνους; Πώς να παραβγεί με την ορμή του αλόγου ένα κατσικάκι με πόδια τρεμουλιάρικα;

Εσύ, πατέρα μου, φώτισες την αλήθεια, εσύ με τις νουθεσίες σου τις πατρικές, απ τα δικά σου βιβλία, τρισένδοξε, τρεφόμαστε, σαν τις μέλισσες που τρυγούν όλα τα λουλούδια στο ανθισμένο λιβάδι, απ' τα χρυσά σου λόγια που η αξία τους μένει αιώνια. Γιατί μόλις η διδασκαλία σου η θεϊκή άρχισε να διαλαλεί τη φύση των πραγμάτων, σκόρπισαν οι φόβοι της ψυχής κι άνοιξαν τα τείχη του κόσμου, κι είδα να παίρνει σχήμα το κάθε τι μέσα στο χώρο.

Και βλέπω τη δύναμη των θεών και τη γαλήνια κατοικία τους που δεν τη δέρνουν άνεμοι ούτε τη βρέχουν τα σύννεφα με τις βροχές τους ούτε το χιόνι που το σκληραίνει η παγωνιά. Ένας αιθέρας αιώνια ασυννέφιαστος τη σκεπάζει χαμογελώντας μες στο απέραντο φως. Όλα τους τα προσφέρει η φύση και τη γαλήνη τους τίποτα δεν την ταράζει.

Μα πουθενά δε βλέπω τα μέρη του Αχέροντα κι ας μη με εμπόδισε η γης να δω όλα όσα γίνονται κάτω από τα πόδια μας, στα βάθη του κενού. Μπρος σ' όλα τούτα νιώθω κάτι σαν θεϊκή ηδονή και ένα δέος, που χάρη στη δύναμη σου τραβήχτηκαν τα πέπλα και φανερώθηκε ολάνοιχτη εμπρός μας η φύση....

Ήταν θεός! Ναι, ξακουστό παλικάρι μου Μέμμιε, ήταν θεός εκείνος που πρώτος βρήκε το νόημα της ζωής, ότι σήμερα ονομάζουμε σοφία, εκείνος που με την επιστημοσύνη του άρπαξε τη ζωή μέσα απ' τις τόσες ανεμοζάλες κι από βαθιά σκοτάδια, και την απίθωσε σε τέτοιο γαλήνιο λιμάνι και σε τόσο καθάριο φως. Παράβαλε με τις προσφορές άλλων θεών. Η Δήμητρα, καθώς λένε, μας έδωσε το σιτάρι, ο Διόνυσος το κρασί. Μα και δίχως αυτά υπάρχει ζωή κι ακούμε πως και σήμερα ακόμα ζουν λαοί που δεν τα γνωρίζουν. Θα 'ταν όμως αδύνατο να ζήσει κανείς ευτυχισμένα δίχως καθαρή καρδιά. Δικαιολογημένα μάς φαίνεται θεός εκείνος που η σοφία του ζωντανή και απλωμένη στα μεγάλα έθνη γαληνεύει τις καρδιές με τις γλυκές παρηγοριές της ζωής. Αν νομίζεις πως οι άθλοι του Ηρακλή αξίζουν περισσότερο, τότε ξεμακραίνεις πολύ απ' την αλήθεια...

Ο Επίκουρος, που έζησε κι έδρασε στο δεύ­τερο ήμισυ του τετάρτου αιώνος και τις πρώτες δεκαετίες του τρίτου αιώνος προ Χριστού, γεννήθηκε στην Σάμο. όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Ήταν γιος φτωχού Αθηναίου, που είχε μεταβεί στην Σάμο ως άποικος. Ο Επίκουρος ήρθε στην Αθήνα σε ηλικία δεκαοκτώ ετών —περίπου την εποχή του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου—, προκειμένου να εκπληρώσει την στρατιωτική θητεία του και να κατοχυρώσει, έτσι, την ιθαγένεια του. Μετά την εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας του πήγε στην Μικράν Ασία, για να συναντήσει την οικογένεια του, όπου είχε καταφύγει, όταν οι Αθηναίοι άποικοι εκδιώχθηκαν από την Σάμο. Αφού έμεινε δώδεκα περίπου χρόνια στην Μικράν Ασία, πήγε στην Μυτιλήνη, όπου ίδρυσε φιλοσοφική σχολή, και μετά στην Λάμψακο, και κατόπιν στην Αθήνα, όπου και πέθανε τελικά. Στην Αθήνα αγόρασε κι έναν κήπο, όπου συνήθιζε να διδάσκει τους μαθητές και τους οπαδούς του. οι οποίοι, για τον λόγο αυτόν, ονομάστηκαν «οι από κήπου». Η σχολή του Επίκουρου είχε τον χαρακτήρα του κοινοβίου, στο οποίο περιλαμβάνονταν δούλοι και εταίρες, μετά των οποίων ο ιδρυτής της είχε αναπτύξει μεγάλη οικειότητα και φιλία. Γενικώς, τα μέλη της σχολής δεν ησχολούντο μόνο με την σπουδή της φιλοσοφίας, αλλά προσπαθούσαν, επίσης, να δημιουργήσουν μεταξύ τους μιαν ατμόσφαιρα φιλίας, ψυχαγωγίας και τέρψης. Το γεγονός αυτό στάθηκε η αφορμή, ώστε να κυκλοφορηθεί η φήμη ότι στον κήπο του Επίκουρου γινόντουσαν όργια πράγμα ανακριβές, όμως.


Η αλήθεια, πάντως, είναι ότι η επιδίωξη της ηδονής και της τέρψης αποτε­λούσε τον βασικό άξονα της διδασκαλίας του Επίκουρου, για τον οποίον η φιλοσοφία είχε. κατά κύριον λόγο. πρακτικό χαρακτήρα. Η φιλοσοφία, όπως την όριζε ο Επίκουρος, είναι μια ενέργεια, μια διαδικασία, που, «μέσα από σκέψεις και συζητήσεις, μας οδηγεί σε μια ζωή ευδαίμονα». Βασικό συστα­τικό για την εξασφάλιση της ευτυχίας από τον άνθρωπο είναι η κάρπωση ηδονών. «Η ηδονή», έλεγε χαρακτηριστικά ο Επίκουρος, «είναι η αρχή και το τέλος της ευδαίμονος ζωής», ενώ σε άλλη ευκαιρία διετείνετο: «δεν ξέρω πώς μπορώ να εννοήσω το αγαθό, αν αφαιρέσω τις ηδονές της γεύσης και τις ηδονές της σάρκας, τις ηδονές της ακοής και της ωραίας μορφής». Ωστόσο, κατ' αντίθεσιν προς την ακραία μορφή ηδονισμού. που εισηγήθηκε ο ιδρυτής της Κυρηνάικής Σχολής. ο Αρίστιππος, ο Επίκουρος προέβαλε μια μετριοπαθέστερη αντίληψη για την αναζήτηση των ηδονών. Η ηδονή, για τον Επίκουρο, όπως και κατά τον Αρίστιππο, συνιστά, βέβαια, το ύψιστο αγαθό της ζωής του ανθρώπου. Τίποτε, όμως. κατά τον Επίκουρο, δεν εμποδίζει, ώστε να μπορεί ν' αφήνει κανείς μιαν ηδονή, που επιφυλάσσει δυσάρεστες γι' αυτόν καταστάσεις, και να προτιμήσει κάποιαν άλλη. (πιο) ανώδυνη ηδονή. Η σωματική ηδονή, που παρέχει σε κάποιον ένα νόστιμο μεν, πλην όμως βλαβερό στην υγεία φαγητό, θα πρέπει να παραληφθεί, προκειμένου να εξασφαλίσει αυτός την ευεξία του. Δεν πρέπει, έλεγε ο Επίκουρος, να «επιδιώκομε κάθε ηδονή, αλλά ενίοτε οφείλαμε να παρακάμπταμε πολλές ηδονές, όταν τα δυσάρεστα αποτελέσματα, που προκύπτουν από αυτές, είναι περισσότερα. Πολλούς πόνους δε να τους θεωρούμε προτιμότερους από τις ηδονές, όταν από αυτούς προκύπτει σε μας, τελικώς, μεγαλύτερη ηδονή. Κάθε ηδονή, βέβαια, επειδή είναι κάτι το οποίον είναι οικείο στην φύση. είναι αγαθόν, αλλά δεν πρέπει να κυνηγάμε οποιαδήποτε ηδονή. Όπως ακριβώς και κάθε πόνος είναι μεν κάτι κακό, πλην όμως δεν πρέπει ν' αποφεύγαμε οιονδήποτε ανεξαιρέτως πόνο. Μέσα από την συγκριτική μέτρηση, λοιπόν, και επισκόπηση των συμφερόντων και των μη συμφερόντων πρέπει να τα κρίνομε όλα αυτά».

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ (Σάμος, 341 π.Χ. - Αθήνα, 270 π.Χ.)
Υπέρτατος σκοπός του ανθρώπου, σύμφωνα με το αξίωμα της εποχής του Επίκουρου, πρέπει να είναι η ηρεμία, η αταραξία της ψυχής του. Και τούτο μπορεί να το επιτύχει κανείς, εάν απέχει από τις σαρκικές απολαύσεις, που συνεπάγονται δυσάρεστες καταστάσεις, και αν απαλλάξει την ψυχή του από τις λύπες, την αγωνία και κάθε άλλο οχληρό συναίσθημα. Μια ηδονή είναι ηθικώς θεμιτή και πρέπει να θηρεύεται, εφόσον αποτελεί μέσον διασφάλι­σης της ψυχικής ηρεμίας του ανθρώπου.

Το κριτήριο επιλογής μεταξύ των διαφόρων ηδονών, κατά τον Επίκουρο, δεν είναι, όπως ισχυρίστηκε ο Αρίστιππος, ποσοτικό, η ένταση τους. αλλά ποιο­τικό· οι ηδονές ιεραρχούνται από την φύση τους σε καλύτερες και σε χειρό­τερες και πρέπει, αναλόγως, να προτιμώνται ή ν' απορρίπτονται. Έτσι. ο Επίκουρος διακρίνει τις «καταστηματικές» από τις «κατά κίνησιν» ηδονές, θεωρώντας τις πρώτες ανώτερες από τις δεύτερες.
Οι «κατά κίνησιν» ηδο­νές είναι ενεργές, δυναμικές ηδονές, υπό την έννοιαν ότι. με την κάρπωση κάθε μιας από τις ηδονές αυτές, ο άνθρωπος πληροί μιαν επιθυμία του. που. όσο δεν ικανοποιείτο, αυτός ένιωθε δυσφορία και πόνο· η ικανοποίηση της πείνας, παραδείγματος χάριν, όσο χρονικό διάστημα συντελείται, είναι μια «κατά κίνησιν» ηδονή».
Η κατάσταση της ηρεμίας, όμως. που απολαμβάνει ο άνθρωπος μετά. εφόσον ικανοποιηθεί πλήρως η πείνα του. αποτελεί άλλου είδους ηδονή· πρόκειται για μια στατική, παθητική μορφή ηδονής. Αυτές τις στατικές ή παθητικές ηδονές, που παρέχουν στον άνθρωπο μιαν ισορροπία, τις χαρακτηρίζει ο Επίκουρος με τον όρο «καταστηματικές ηδονές».
Ο Επίκουρος θεώρησε τις καταστηματικες ανώτερες από τις «κατά κίνησιν» ηδονές, επειδή οι καταστηματικές ηδονές μόνο μπορούν να εξασφαλίσουν στον άνθρωπο την γαλήνη, την ηρεμία, την αταραξία, την απονία. Αν, θέλο­ντας να χορτάσει κανείς την πείνα του. φάει με ασυγκράτητη βουλιμία, μπο­ρεί μεν. όσο διαρκεί η «κατά κίνησιν» ηδονή, ήγουν η ικανοποίηση της πεί­νας του, να νιώθει ευτυχισμένος, αλλά είναι πολύ πιθανόν αργότερα να προ­κληθεί τέτοια βλάβη στην υγεία του, ώστε να νιώσει, στο τέλος, δυσφορία και πόνο. Όταν, όμως. ο πεινασμένος άνθρωπος, όσο τρώει, έχει σαν στόχο την καταστηματική ηδονή, τουτέστιν να νιώσει, όταν θα ικανοποιήσει την πείνα του, την κατάσταση της ηρεμίας και της ισορροπίας, θ' αποφύγει κάθε υπερβολή που υπαγορεύει η αδηφαγία, η οποία μπορεί να τον κάνει δυστυ­χισμένο.

Έτσι. για τον Επίκουρο, επιδίωξη του συνετού ανθρώπου, για να γίνει ευτυ­χισμένος, δεν είναι το κυνήγι των ηδονών, αλλά η αποφυγή του πόνου και του άλγους. Στο συμπέρασμα αυτό φαίνεται να κατέληξε όχι μόνο γιατί, με τον τρόπο αυτό. ικανοποιείτο το αίτημα της εποχής του. που συνίστατο στην αταραξία, την γαλήνη ή την ηρεμία της ψυχής, αλλά και διότι θα πρέπει να επηρεάστηκε από την ίδια την ζωή του.
Ο Επίκουρος ήταν φιλάσθενος και υπέφερε στον βίο του από τις ταλαιπωρίες με τις οποίες τον τροφοδοτούσε η κακή κατάσταση της υγείας του. Παρ' όλα αυτά, διατήρησε ακλόνητη την αισιοδοξία του πιστεύοντας ότι ακόμη και στον τροχό του βασανισμού του —όχι μόνο αυτός, αλλά και ο κάθε συνετός άνθρωπος— θα μπορούσε να γίνει ευτυχισμένος. Αρκεί ν' αποβάλει από την ζωή του την ιδέα της ριψο­κίνδυνης ευτυχίας, που υπόσχεται η παράφορη φύση των «κατά κίνησιν» ηδονών, και να περιοριστεί στην σιγουριά που συνεπάγεται ο μετρημένος χαρακτήρας των καταστηματικών ηδονών.
«Να τρως λίγο από τον φόβο της δυσπεψίας», εισηγείτο στον συνάνθρωπο του. μ' έναν τρόπο που θύμιζε την περί μεσότητος θεωρία του Αριστοτέλη, «να πίνεις λίγο για να μην κακοξυ-πνήσεις, ν' αποφεύγεις την πολιτική και τον ερωτά και όλες τις βίαιες πρά­ξεις, να μην προσφέρεις ομήρους στην μοίρα αποκτώντας γυναίκα και παι­διά ... και. προ πάντων, να ζεις έτσι. ώστε ν' αποφεύγεις τον φόβο».
Θα ξεπεράσει κανείς τον φόβο, όμως. εφόσον μελετήσει την φύση και κατα­λάβει ότι ο θάνατος και άλλα φαινόμενα που τον φοβίζουν, δεν είναι προϊ­όντα υπερφυσικών δυνάμεων, που καθορίζουν την μοίρα του. Η μελέτη της φύσης είναι αναγκαία, μόνον καθόσον μπορεί ν' απαλλάξει την ψυχή μας από ανόητους, κενούς, αδικαιολόγητους φόβους. «Εάν», λέει ο Επίκουρος, «δεν μας ενοχλούσαν οι φόβοι, που αναφέρονται σε ό,τι συμβαίνει στον ουρανό, και ο φόβος του θανάτου, ... δεν θα μας χρειαζόταν η ενασχόληση με τα φυσικά φαινόμενα».
Για τον Επίκουρο, η φιλοσοφία και η έρευνα του φυσικού κόσμου δεν πηγάζουν, όπως ισχυρίστηκε ο Αριστοτέλης, από τον θαυμασμό και την απορία, αλλά εκπορεύονται από την ανησυχία και τον φόβο, που τυραννούν την ψυχή του ανθρώπου. Φιλοσοφούμε όχι για να ικα­νοποιήσαμε την περιέργεια μας για τα πράγματα, όπως υποστήριζε ο Αριστοτέλης, αλλά για να βοηθήσαμε τον εαυτό μας να ξεπεράσει τους φόβους, τις αγωνίες και τ' άλλα δυσάρεστα συναισθήματα μας.
Ο Επίκουρος επιχείρησε να διατυπώσει μια φυσική θεωρία για τον κόσμο, που θα μπο­ρούσε ν' αναπαύσει και ν' ανακουφίσει την ψυχή του φοβισμένου και ανή­συχου ανθρώπου. Και ανεζήτησε την φυσική αυτή θεωρία στις επισημάνσεις του Δημόκριτου για τον φυσικό κόσμο.

Ο Επίκουρος στην νεότητα του υπήρξε μαθητής κάποιου δασκάλου ονόματι Νυσιφάντη, οπαδού του Δημόκριτου. Όσο κι αν αργότερα μιλούσε επιτιμη­τικά για τον δάσκαλο του εκείνον, εντούτοις εμπνεύστηκε από τις ιδέες του Δημόκριτου.

Πίστευε κι αυτός ότι ο φυσικός κόσμος αποτελείται από τ' άτομα, τις αδι­αίρετες ελάχιστες οντότητες της ύλης, που κινούνται μέσα στο κενό. Η κίνη­ση των ατόμων, εξαιτίας του βάρους των. είναι κάθετη, από πάνω προς τα κάτω. Περαιτέρω, ο Επίκουρος απέδιδε στ' άτομα ένα είδος ελεύθερης βού­λησης, η οποία έκανε ορισμένα από αυτά να παρεκκλίνουν από την κάθετη πτώση τους. Η παρέκκλιση των ατόμων αυτών είχε ως αποτέλεσμα την σύγκρουση τους με άλλα άτομα, από την οποία δημιουργήθηκαν οι διάφο­ροι συνδυασμοί και οι διάφορες μορφές όντων, που συγκροτούν τον φυσικό κόσμο.

Η ίδια η ζωή γεννήθηκε συμπτωματικά, ύστερα από αλλεπάλληλες συγκρούσεις και συνεχείς συνδυασμούς, που προκλήθηκαν από την παρέκ­κλιση των ατόμων. Δεν υπάρχει τίποτε το μυστηριώδες, καμιά υπερφυσική δύναμη πίσω από την δημιουργία της ζωής και του σύμπαντος ολόκληρου. Ακόμη και η ψυχή, που θεωρείται σαν κάτι αιθέριο, είναι, τελικώς, ένα άθροισμα σωματιδίων. «Η ψυχή», έλεγε ο Επίκουρος, «είναι σώμα που απαρτίζεται από λεπτότατης υφής μέρη».

Αυτό, όταν το καταλάβαμε, μας λυτρώνει από τον φόβο και την αγωνία για το τι θα γίνει η ψυχή μας, όταν θα πεθάνομε. Μετά τον θάνατο μας, η ψυχή μας, έχοντας υλική σύσταση, διαλύεται, όπως κάθε άλλο σώμα. Κι όταν δια­λυθεί η ψυχή, θα χαθεί μαζί της, επίσης, κάθε αίσθηση που υπάρχει, όσο υπάρχει η ψυχή.
Και όταν, βέβαια, δεν θα έχομε καμιάν αίσθηση και δεν θα μπορούμε να νιώσομε τίποτε ύστερα από τον θάνατο μας —ούτε λύπη ούτε πίκρα ούτε τίποτε άλλο απολύτως—, είναι καθαρή ανοησία τώρα να φοβό­μαστε και ν' αγωνιούμε για το τι θα συμβεί, και πώς θα νιώθομε για ό,τι —ανύπαρκτο, τελικώς— θα συμβεί, όταν θα πεθάναμε. «Ουδέν προς ημάς ο θάνατος» —ο θάνατος δεν έχει καμιά σχέση μαζί μας, για να νοιαζόμα­στε γι' αυτόν και να τον φοβόμαστε.

Αν, όμως, ο Επίκουρος τοποθέτησε ύστερα από τον θάνατο του ανθρώπου αυτήν την κατάσταση της απάθειας, της έλλειψης βίωσης εκ μέρους του ανθρώπου κάθε μορφής συναισθήματος, όπως είναι η λύπη. η αγωνία ή ο φόβος, άλλοι φιλόσοφοι, που πρωτοεμφανίστηκαν την ίδια με αυτόν εποχή, προέβαλαν την απάθεια σαν ένα αίτημα που οφείλει να το ικανοποιήσει κανείς όσο ζει. Πρόκειται, συγκεκριμένα, για τους στωικούς φιλοσόφους, οι οποίοι υπέδειξαν στους ανθρώπους ένα διαφορετικό δρόμο από εκείνον που εισηγήθηκε ο Επίκουρος, για να φτάσουν στην ευτυχία, που αποτελεί τον τελικό στόχο της ζωής των.


* το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο του Θ. Πελεγρίνη «ΟΙ ΠΕΝΤΕ ΕΠΟΧΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ»

Λουκρήτιος, De rerum Natura

Read More

Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΣ

1.- Θεούς μεν δει σέβεσθαι.
2.- Γονέας δε τιμάν.
3.- Πρεσβυτέρους αιδείσθαι.
4.- Νόμοις πειθαρχείν.
5.- Άρχουσιν υπείκειν.
6.- Φίλους αγαπάν.
7.- Προς γυναίκας σωφρονείν.
8.- Τέκνων στερκτικούς είναι.
9.- Δούλους μη περιυβρίζειν.
10.-Το δε μέγιστον, μέτρον χραν εν πάσιν.


(ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΩΝ ΑΓΩΓΗΣ)

Read More

Ο Ιουστινιανός Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος

Ο Ιουστινιανός Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος, σλάβικης καταγωγής με αρχικό όνομα κατά τον Παπαρρηγόπουλο, Ουτπράδα, γεννήθηκε στο μακεδονικό Ταυρίσιο, παρέλαβε την εξουσία στην αυτοκρατορία από το θείο του Ιουστίνο το 527, έμελλε δε να είναι ο τελευταίος αυτοκράτορας που είχε υπό τον έλεγχό του όλη τη Μεσόγειο.

Το όνομα Ιουστινιανός προστέθηκε στα ονόματά του, αφού υιοθετήθηκε ο μετέπειτα αυτοκράτωρ από το θείο του.
Στο εσωτερικό ασχολήθηκε ο Ιουστινιανός με τη δημιουργία μιας συγκροτημένης διοίκησης και κωδικοποίησε το ρωμαϊκό δίκαιο με το «Corpus Iuris Civilis». Στα πλαίσια του βίαιου εκχριστιανισμού έκλεισε το 529 με έδικτο τη φιλοσοφική σχολή του Πλάτωνα στην Αθήνα που λειτούργησε περί τα 1000 χρόνια. Οι επτά τελευταίοι διδάσκαλοι της σχολής κατέφυγαν στον βασιλιά των Περσών Χοσρόη που τους τοποθέτησε στο εκεί Πανεπιστήμιο. Ο Ιουστινιανός περιόρισε επίσης τη δραστηριότητα της χριστιανικής αίρεσης των μονοφυσιτών, με τους οποίους είχε όμως σχέσεις συμπαθείας η γυναίκα του, αυτοκράτειρα Θεοδώρα.

Το 532 εκδηλώθηκε στην Κων/πολη μια λαϊκή επανάσταση που έμεινε στην Ιστορία ως «στάση του Νίκα» και της οποίας αφορμή ήταν η αύξηση των φόρων για τη χρηματοδότηση των πολεμικών επιχειρήσεων. Ο Ιουστινιανός ήταν έτοιμος να εγκαταλείψει την εξουσία, αλλά λέγεται ότι τον έπεισε να παραμείνει η Θεοδώρα. Τελικά η επανάσταση κατεπνίγη με σφαγή των εξεγερμένων από το στρατηγό Βελισάριο και εκτεταμένες καταστροφές στην πόλη. Το 542 αναθέτει ο Ιουστινιανός καθήκοντα «αυτοκρατορικού προσηλυτιστού» στον Ιωάννη Ασιακό, ο οποίος επιδίδεται σε μαζικούς και βίαιους εκχριστιανισμούς των εθνικών της Φρυγίας, Καρίας και Λυδίας και κτίζει εκκλησίες και μοναστήρια πάνω στα ερείπια των ναών που καταστρέφονται.

Το έτος 562 δίνει ο Ιουστινιανός με έδικτο διορία τριών μηνών να εγκαταλείψουν άπαντες τις «παραδοσιακές» λατρείες. Εκείνη την εποχή η επίκληση της παραδόσεως γινόταν από τους εθνικούς και ανατροπείς ήταν οι χριστιανοί. Μετά την παρέλευση του τριμήνου έγιναν μαζικές συλλήψεις, διαπομπεύσεις, βασανιστήρια, φυλακίσεις και εκτελέσεις εθνικών στην Αθήνα, την Αντιόχεια, την Παλμύρα και την Κων/πολη. Στην πλατεία του Κυνηγίου της Πόλης κάηκαν σε τεράστιες πυρές χιλιάδες βιβλία και πολλά έργα τέχνης, όπως περιγράφει στη «Χρονογραφία» του ο Ι. Μαλάλας. Οι συντεχνίες και οι οικογένειες καθίστανται με την απόφαση του Ιουστινιανού αποκλειστικά υπεύθυνες για τις θρησκευτικές αντιλήψεις των μελών τους. Το ίδιο και οι αφέντες για τις αντιλήψεις των δούλων τους.

Στο εξωτερικό, στόχος τού Ιουστινιανού που κατεχόταν από το όραμα της οικουμενικής εξουσίας, ήταν να επαναφέρει τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία στα παλαιά σύνορά της. Για το σκοπό αυτό έρχισε πολέμους με αρχιστράτηγο το Βελισάριο στη βόρεια Αφρική εναντίον των Βανδάλων (533-4). Μετά την κατάλυση του βασιλείου τους και την ενσωμάτωση της περιοχής στην αυτοκρατορία, πέρασε ο Βελισάριος στη Σικελία και στη νότια Ιταλία, όπου κυριεύει τη Νάπολη και το ίδιο έτος τη Ρώμη (536) από τους Οστρογότθους, οι οποίοι κατείχαν την πόλη από το έτος 476. Κύριο μέλημα των ανατολικών μετά τη νίκη ήταν να αποκατασταστήσουν τους επισκόπους και τους ισχυρούς γαιοκτήμονες, οι οποίοι έτσι επανέκτησαν όλα τα προνόμια που τους είχαν αφαιρέσει οι Οστρογότθοι. Ταυτόχρονα επανέρχονται όσοι δούλοι και δουλοπάροικοι είχαν ελευθερωθεί στο παλαιό καθεστώς δουλείας. Μετά από κάποια ανασύνταξη των Οστρογότθων, συνεχίστηκαν οι συγκρούσεις με τους Βυζαντινούς, οι οποίοι, με αρχιστράτηγο τον Ναρσή, κατέκτησαν μέχρι το 554 όλη την Ιταλία μέχρι τις 'Αλπεις.

Μακροπρόσθεσμα, το όραμα της βυζαντινής Ιταλίας είχε βαρύτατο τίμημα, γιατί οι συνεχείς πόλεμοι στη Δύση απογύμνωσαν τα βόρεια σύνορα του κράτους και οι Σλάβοι έγιναν απειλητικοί. Αλλά και στα ανατολικά σύνορα υπήρξε αδράνεια, οπότε ήδη το 540 εισέβαλε οι Πέρσες σε περιοχές που ενδιέφεραν το Βυζάντιο.
Παράλληλα με τις πολεμικές δραστηριότητες, ο Ιουστινιανός έδειξε ενδιαφέρον για την τέχνη στον εκκλησιαστικό τομέα. Στην εποχή του πραγματοποιήθηκε η ανακατασκευή πολλών εκκλησιών στην Πόλη που είχαν καταστραφεί κατά την κατάπνυξη της στάσης του Νίκα.

Σπουδαιότερη από αυτές τις εκκλησίες ήταν η Αγία Σοφία. Ο Ιουστινιανός πέθανε στην Κων/πολη σε ηλικία 83 ετών και θεωρήθηκε ένας από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους. Ήδη στα βυζαντινά χρόνια ονομάστηκε «Μέγας»
ΑΠΟ ΤΟ http://sfrang.com/

Read More

Θεόφιλος Καϊρης - ένας φωτισμένος ιερέας και φιλόσοφος

Ο Θεόφιλος Καΐρης, γόνος διακεκριμένης οικογένειας, γεννήθηκε το 1784 στην Άνδρο σε μία από τις αρχαιότερες και ευγενέστερες οικογένειες του νησιού. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Θωμάς και είχε τρεις μεγαλύτερους αδελφούς και τρεις αδελφές.

Τα πρώτα του μαθήματα ο Καΐρης τα έλαβε στην Άνδρο, αλλά πριν γίνει δέκα χρονών πήγε στις Κυδωνιές και διδάχθηκε φιλολογία και φιλοσοφία, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες. Αργότερα πήγε στην Πάτμο, όπου φοίτησε στη σχολή του Δανιήλ Κεραμέα και στη Χίο για να ακούσει τις διδασκαλίες του Αθανασίου Παρίου και του Δωροθέου Πρωΐου.

Δεκαοκτώ χρονών, το 1801, έγινε μοναχός και μετονομάστηκε Θεόφιλος.
Φοίτησε μέχρι το 1807 στο πανεπιστήμιο της Πίζας κυρίως φιλοσοφικές και φυσικομαθηματικές επιστήμες. Από την Πίζα πηγαίνει στο Παρίσι, όπου έμεινε μέχρι το 1810 μέσα στην πνευματική κίνηση που είχε ξεκινήσει με την Γαλλική επανάσταση.

Στο Παρίσι συνεχίζει με φιλοσοφικές μελέτες και συνδέεται στενά με τον Αδαμάντιο Κοραή. Δίδαξε στην Ευαγγελική σχολή της Σμύρνης για ένα έτος και στην περίφημη σχολή των Κυδωνιέων στην οποία ανέλαβε και την διεύθυνση.
Ο Θεόφιλος Καΐρης, υπήρξε στενός φίλος του Κοραή. Γνωρίστηκαν στο Παρίσι, όπου ο νεαρός, 22χρονος τότε Καΐρης και ο 58χρονος Κοραής, για τέσσερα περίπου χρόνια έζησαν συντροφικά τις περίπλοκες πολιτικές και πολιτισμικές αλλαγές, της γαλλικής επανάστασης.

Στον ίδιο τον πνευματικό του δάσκαλο Κοραή, οφείλεται προφανώς και ο μετέπειτα ασίγαστος ζήλος του παπα Καΐρη, για την διδασκαλία και την διάδοση των αρχαιοελληνικών γραμμάτων. Οι δυο άνδρες άλλωστε, διατήρησαν επί μακρόν, ενδιαφέρουσα φιλοσοφική και επιστημονική αλληλογραφία.

Ρήτορας και διανοητής λοιπόν, ο παπα Καΐρης, ονομάσθηκε και «νέος Σωκράτης»! Στην ωριμότητα των αναζητήσεών του, ξέφυγε φανερά απ’ τα στενά πλαίσια του δογματισμού και: «εδίδασκε θρησκειολογία και περιέγραφε τις βάσεις όλων των θρησκειών, χωρίς να εκφράζει έπ’ αυτών κρίσεις».

Παράλληλα, αλληλογραφούσε με τους σοφούς της Δύσης για τα Ελληνικά θέματα και την επίλυση τους. Μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819 και γνωρίζοντας την επικείμενη επανάσταση ύψωσε πρώτος τη σημαία της ελευθερίας στην Άνδρο στις 10 Μαΐου 1821 και για τον σκοπό αυτόν επισκέφθηκε κι άλλα νησιά.

Πήρε ενεργό μέρος στον εθνικό-απελευθερωτικό αγώνα του 1821 (1819-1826) και μάλιστα στις 10 Μαΐου του 1821 κήρυξε την επανάσταση στην Άνδρο σηκώνοντας την ελληνική σημαία στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Εγκαταλείποντας τα πάντα, σχολή και μαθητές, πολέμησε σαν κοινός στρατιώτης (τραυματίστηκε μάλιστα τρεις φορές) και έφτασε μέχρι τον Όλυμπο. Με τους φλογερούς του λόγους παρακινούσε τους καραβοκύρηδες και τους εμπόρους να συνεισφέρουν με χρήματα και πλοία με σκοπό τη δημιουργία ελληνικού πολεμικού ναυτικού. Ορίστηκε επανειλημμένα πληρεξούσιος της Άνδρου στην εθνική συνέλευση, χρημάτισε πρόεδρος του Βουλευτικού και εκλέχτηκε ομόφωνα να χαιρετίσει δια λόγου τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια την 11η Ιανουαρίου 1828 κατά την τελετή της υποδοχής του.




Aρνείται την πρόσκληση του Ιωνά Κίγγ να πάει στην Αθήνα και να διδάξει στο κολέγιο που αυτός ίδρυσε με αμερικάνικα χρήματα, παρά το σημαντικό μέγεθος του υποσχόμενου μισθού και αντ’ αυτού συστήνει στην Άνδρο ένα σχολείο για τα ορφανά και τα τέκνα των πεσόντων κατά τον αγώνα. Ο Όθωνας, θέλοντας να τον τιμήσει, του απένειμε τον χρυσό Σταυρό του Σωτήρος, Αλλά ο Καΐρης, με χαρακτηριστική προς τον Όθωνα επιστολή, αρνήθηκε το παράσημο, όπως αρνήθηκε και τον διορισμό του, το 1837, σαν καθηγητής της φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο των Αθηνών. Λόγω των αρνήσεων αυτών, ο τότε φίλος και αργότερα αμείλικτος πολέμιος του Κωνσταντίνος Οικονόμος, σημείωσε ότι ο Καΐρης «εφαίνετο σφόδρα δημοκρατικός».

Ανέπτυξε σημαντική φιλανθρωπική δράση και το 1836 ίδρυσε το Ορφανοτροφείο της Άνδρου.

Η λειτουργία της Καϊρείου σχολής στην Άνδρο άρχισε στις 9 Φεβρουαρίου 1836 και κράτησε τρία χρόνια. Στο ορφανοτροφείο πήγαιναν άνδρες και γυναίκες, ορφανοί ή πλούσιοι κατά εκατοντάδες, από όλα τα μέρη της Ελλάδας, ενήλικες, λαϊκοί και κληρικοί.

Η σχολή περιελάμβανε τριετείς σπουδές και όλα τα μαθήματα, φιλολογία, φιλοσοφία, μεταφυσική, ηθική, ρητορική, ποιητική, ανώτερα μαθηματικά, πειραματική φυσική, αστρονομία κλπ, τα δίδασκε ο ίδιος ο Καΐρης, χωρίς άλλους βοηθούς εκτός των παλαιότερων μαθητών που προετοίμαζαν τους νεώτερους. Στην ανώτερη τάξη της σχολής, εκτός των άλλων δίδασκε θρησκειολογία, κατά την οποία ανέπτυσσε τις βάσεις κάθε θρησκείας, χωρίς να εκφέρει καμία κρίση γι αυτές. Αργότερα δημιουργήθηκαν φήμες ότι ο Καΐρης μυούσε τους μαθητές σε μία νέα θρησκεία, την οποία ονόμαζε «Θεοσέβεια», δια της οποίας ανέτρεπε τις παραδόσεις και τα δόγματα του χριστιανισμού.

Όλα αυτά διαδίδονταν με φήμες αλλά δεν είχαν εξακριβωθεί. Όμως, η ιερά σύνοδος ζήτησε ομολογία από τον Καΐρη και επειδή αυτός δεν ανταποκρίθηκε, στάλθηκε πολεμικό πλοίο υπό τον ναύαρχο Κανάρη, τον Οκτώβριο του 1839, για να τον μεταφέρει στην Αθήνα όπου τον καθαίρεσαν, σαν αρνητή της εκκλησίας του Χριστού και τον εξόρισαν σε μονή της Σκιάθου, όπου ο Καΐρης υπέστη ανήκουστες κακουχίες από τους καλόγερους εκεί.

Στο τέλος, κατάφερε να διαφύγει στο εξωτερικό, πήγε στο Παρίσι και στο Λονδίνο, όπου τον περίμενε εξαιρετική υποδοχή, όχι μόνο από τους γνωστούς του αλλά και από την Αγγλική κυβέρνηση και τιμάται σαν μάρτυρας. Διδάσκει στο Λονδίνο φιλοσοφικά μαθήματα με πλήθος ακροατών.

Το 1844 ψηφίζεται το Σύνταγμα της Ελλάδος, με το οποίο καθιερώνεται η ελευθερία της συνείδησης και ο Καΐρης επανέρχεται στην Ελλάδα. Με την πρόφαση όμως της επέκτασης του θεοσεβισμού, άρχισε νέα επίθεση εναντίον του, παραπέμπεται σε δίκη το 1852 και καταδικάζεται σε φυλάκιση δύο ετών. Εξαιτίας του γήρατος και των κακουχιών στην υγρή και βρωμερή, όπως αναφέρεται, φυλακή της Σύρου, πεθαίνει λίγες μέρες μετά, στις 9 Ιανουαρίου 1853 και θάβεται αμέσως στο Λαζαρέτο της Σύρου, χωρίς να επιτραπεί ούτε στον αδελφό του να αποχαιρετήσει τον νεκρό. Την επομένη της ταφής του, οι αρχές της Σύρου έσκαψαν τον τάφο, άνοιξαν τη κοιλιά του και την γέμισαν με ασβέστη για να λιώσει το σώμα και να μη μπορέσουν οι μαθητές του να τελέσουν τα απαγορευμένα γι’ αυτόν επικήδεια καθήκοντα.

Οι συγγενείς του, λίγες μέρες μετά, φέρνουν την απόφαση των πλημμελειοδικών της Σύρου στον Άρειο Πάγο, ο οποίος την ακυρώνει, δέκα μέρες μετά τον θάνατο του σοφού. Πενήντα χρόνια μετά, με κοινή δαπάνη των κατοίκων της Άνδρου, αναγείρεται μαρμάρινος ανδριάντας.

Έργα του που εκδόθηκαν είναι: «Γνωστική» (Αθήνα 1849), «Στοιχεία Φιλοσοφίας» (Αθήνα 1851), «Φιλοσοφικά και φιλολογικά» (Πάτρα 1875). Ανώνυμα, στο Λονδίνο, εκδόθηκε η «Θεοσοφία», σε δύο τεύχη, το ένα με τίτλο «Θεοσεβών προσευχές και ιερά άσματα» και το δεύτερο με τίτλο «Διαγωγή θεοσεβούς». Επίσης, «Σύντομη έκθεση των περί αθανασίας της ψυχής κυριοτέρων επιχειρημάτων», «Κοσμοσοφία ή το καθολικό αλληλέγγυο» (Βρυξέλλες1855). Πολλά έργα του σώζονται ανέκδοτα, ομιλίες και επιστολές.

Οι άγρυπνοι όμως πνευματικοί αφέντες των Ελλήνων, οι ιεράρχες, μόλις πληροφορήθηκαν τις περίεργες ενέργειες του Καΐρη, του ζήτησαν νέους όρκους πίστης και υποταγής στην ορθοδοξία, τους οποίους όμως, ο εξελληνισμένος πια παπάς, αρνήθηκε. Η θρησκευτική ιεραρχία ως υπερκείμενη εξουσία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, υποχρέωσε τον Ναύαρχο Κανάρη να συλλάβει τον παπά που τόλμησε να κάνει πράξη την διαφορετικότητα των πεποιθήσεών του. Συνελήφθη και ταλαιπωρήθηκε δυό φορές και η σκληρή ταπείνωσή του, αποτελεί μέχρι σήμερα, πρότυπο θρησκευτικής θηριωδίας.

Γέρος και ανήμπορος, μετά από εξορία, σε μοναστήρι της Σκιάθου: «υπέστη ανήκουστες κακουχίες απ’ τους αγροίκους και αμαθείς και φανατικούς μοναχούς. Παρά την σοβαρή επιδείνωση της υγείας του, δεν έπαυσε να γράφει γεμάτες αγάπη και τρυφερότητα επιστολές προς τους οικείους του».

Τελικά, ο σοφός γέροντας, φυλακίστηκε σε υγρό και δυσώδες κελί φυλακής, όπου και (το 1853) απέθανε! Αλλά και μετά τον θάνατο του, φοβούμενοι μήπως και δεχθεί μεταθανάτιες τιμές, από τους μαθητές του: «διήνοιξαν την κοιλίαν του νεκρού και ενέπλησαν αυτήν ασβέστου»!
Βιβλιογραφία
Εγκυκλοπαίδεια Δρανδάκη (Δ.Π Πασχάλη, Θεόφιλος Καΐρης, ιστορική και φιλοσοφική μελέτη, Αθήνα 1928


ΣΤΟ ΘΕΟΦΙΛΟ ΚΑΪΡΗ

Από κανένα σκιάχτρο δεν τρομάζεις
Γαληνός, αμετάνοιωτος τ 'αδειάζεις
το πικρό ποτήρι!
Μ' έσένα ο Χριστός, ιερέ Καϊρη!

Η φυλακή σου γίνεται βωμός,
στεφάνι αχτιδωτό κι' ο αφορεσμός,
αγνότερη μιά πίστη σ΄ανυψώνει
όπου ασκλάβωτη η Σκέψη αποθεώνει.

Η μάννα σου στο φώς και στη δροσιά
-- Γειά σας, χρυσά Κυκλαδικά νησιά! --
γυρεύει τη σεμνή σου την εικόνα
να βάλη του μετώπου της κορώνα.

Μα η Πολιτεία, μα να η μεγάλη μάννα
που συχνότατα βρέχει ουράνιο μάννα
στον τιποτένιο ή στο ληστή, κρατεί
την πόρτα της τιμής για σε κλειστή.

Εγώ, ποιητής κριτής - διπλός μου ο Θρόνος -
πρώτος, μέσα σε αδιάφορους και μόνος,
στου Λόγου τον ορείχαλκο χυμένο
για τους αιώνες τ΄ άγαλμά σου σταίνω!
ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

Read More

145 Δελφικά παραγγέλματα οι υποθήκες που παρέδωσαν οι Επτά Σοφοί !!!

Στον πρόναο του Ναού του Απόλλωνος στους Δελφούς, ανεγράφοντο τα δύο περίφημα Δελφικά παραγγέλματα, "ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ" και "ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ", εκατέρωθεν του ιερού γράμματος "ΕI". Τα Δελφικά αυτά παραγγέλματα, μαζί με άλλα 145 ακόμη, 147 συνολικά ήταν οι υποθήκες που παρέδωσαν οι Επτά Σοφοί στις επερχόμενες γενιές, "ωφελήματα ανθρώποις ες βίον". Τα παραγγέλματα αυτά ήταν λιτά αποφθέγματα 2 έως 5 λέξεων αλλά μεστά σοφίας, και τα περισσότερα ανήκαν στους 7 σοφούς της αρχαιότητας (Θαλής ο Μιλήσιος, Πιττακός ο Μυτιληναίος, Βίας ο Πρηνεύς, Σόλων ο Αθηναίος, Κλεόβουλος ο Ρόδιος, Περίανδρος ο Κορίνθιος, Χίλων ο Λακεδαιμόνιος) και ήσαν χαραγμένα στον πρόσθιο τοίχο του Πρόναου ή επί των παραστάδων της πύλης του μεγάλου ναού ή επί του υπέρθυρου ή επί των πολλών στηλών, που είχαν τοποθετηθεί στις πλευρές του ναού περιμετρικά. Παυσανίας, "Ελλάδος Περιήγησις", βιβλ. 10 ("Φωκικά"), κεφ. 24, §1, 1-13: Εν δε τω προνάω τω εν Δελφοίς γεγραμμένα εστίν ωφελήματα ανθρώποις ες βίον, εγράφη δε υπό ανδρών ους γενέσθαι σοφούς λέγουσιν Έλληνες. Ούτοι δε ήσαν εκ μεν Ιωνίας Θαλής τε Μιλήσιος και Πριηνεύς Βίας, Αιολέων δε των εν Λέσβωι Πιττακός Μυτιληναίος, εκ δε Δωριέων των εν τη Ασία Κλεόβουλος Λίνδιος, και Αθηναίός τε Σόλων και Σπαρτιάτης Χίλων· τον δε έβδομον Πλάτων ο Αρίστωνος αντί Περιάνδρου του Κυψέλου Μύσωνα κατείλοχε τον Χηνέα· κώμη δε εν τη Οίτη τω όρει ωκούντο αι Χήναι. Ούτοι ουν οι άνδρες αφικόμενοι ες Δελφούς ανέθεσαν τω Απόλλωνι τα αδόμενα Γνώθι σαυτόν και Μηδέν άγαν. Ιωάννης Στοβαίος, "Ανθολόγιον", βιβλ. 3, κεφ. 1, §173: Σωσιάδου των επτά σοφών υποθήκαι.

α) Έπου Θεώ ….να ακολουθείς τον Θεό
β) Νόμω πείθου….να είσαι νομοταγής
γ) Θεούς σέβου… να σέβεσαι τους Θεούς
δ) Γονείς σέβου… να σέβεσαι τους γονείς σου
ε) Ηττώ υπέρ δικαίου ..να μάχεσαι για το δίκαιο , το καλό, το σωστό, το χρήσιμο.
στ) Γνώθι μαθών…να αποκτάς γνώση , να γνωρίζεις από τις εμπειρίες
ζ) Ακούσεις νόει…να αντιλαμβάνεσαι με τα μάτια του νού
η) Σ’ αυτόν ίσχε…να συγκρατείς τον εαυτό σου αυτόέλεγχος , αυτοπειθαρχία
θ)Φρονεί θνητά…να «σκέφτεσαι»ι πάντα ως θνητός
ι) Εσίαν τίμα…να τιμάς το σπίτι σου
ια) Άρχε σε αυτού…να εξουσιάζεις τον ευατό σου αυτοπειθαρχία
ιβ)Φίλοις βοήθει….τον φίλο πάντα να βοηθάς
ιγ) Θυμού κράτει…να συγκρατας τον θυμό σου αυτοπειθαρχία
ιδ)Φρόνησιν άσκει .. να καλλιεργείς το φρόνημά σου
ιε)Πρόνοιαν τίμα……να εκτιμάς την βοήθεια από όπου προέρχεται
ιστ)Όρκω μη χρώ…να μην δίδεις όρκο
ιζ)Φιλίαν αγάπα…την φιλία να επιδιώκεις
ιη)Παιδείας αντέχου…να υπομένεις τις δυσκολίες της μόρφωσης
ιθ)Δόξαν δίωκε…..να επιδιώκεις (την δόξα ή) να μάθεις διαφορετικές γνώμες
κ)Σοφίαν ζήτει…..να είσαι φιλομαθής φίλος της σοφίας
κα)Καλόν το λέγε…να λέγεις το ορθό, το δίκαιο, την αλήθεια
κβ)Ψέγε μηδένα…..μήν κατακρίνεις κανένα
κγ)Επαίνει αρετή…να επαινείς την αρετή
κδ)Πράττε δίκαια…να είσαι δίκαιος στα έργα σου
κε)Φίλοις ευνόει …να ευνοείς τις προσπάθειες των φίλων
κστ)Εχθρούς αμύνου..να αμύνεσαι πάντα από τους εχθρούς σου
κζ) ευγένειαν άσκει….να είσαι ευγενικός
κη)Κακίας απέχου..να απέχεις από κακίες
κθ)Κοινός γίνου…να είσαι κοινωνικός
λ)Ίδια φύλαττε….να προστατεύεις τα δικά σου
λα)Αλλοτρίων απέχου.. να απέχεις από κακίες, δολοπλοκίες
λβ)Εύφημος ίσθι….να είσαι ήπιος χαρακτήρας
λγ)Άκουε πάντα….Να ακούς τα πάντα
λδ)Φίλω χαρίζου…να είσαι πάντα διαθέσιμος στους φίλους σου
λε)Χρόνου φείδου. .να εκμεταλλεύεσαι τον χρόνο
λστ)Όρα το μέλλον..να σκέφτεσαι το μέλλον σου
λζ)Ύβριν μίσει…να ε’ισαι εχθρός της ύβρεως
λη)Ικέτας αιδού….να έχεις ηθικούς φόβους, φραγμούς
λθ)Υιούς παίδευε…να δώσεις μόρφωση στα παιδιά σου στους γιούς σου
μ)Έχουν χαρίζου…να χαρίζεις
μα) Δόλου φοβού…να αμυνεσαι από δολοπλοκίες και φαύλους ανθρώπους
μβ)Ευλόγει πάντας…να μιλάς με ωραίο τρόπο
μγ)Φιλόσοφος γίνου…να επιδιώκεις την σοφία και να γίνεις φίλος της
μδ)Όσια κρίνε…δίκαια να κρίνεις
με)Γνούς πράττε..να γνωρίζεις αυτό που κάνεις..αυτογνωσία
μστ)Φόνου απέχου..να μην φονεύσεις
μζ)Εύχου δυνατά…να εύχεσαι αληθινά όχι προσποιητά
μη)Σοφοίς χρω…να δίδεις την σοφία σου στους συνανθρώπους σου
μθ)Ήθος δοκίμαζε..να κάνεις αυτοκριτική να είσαι ηθικός
ν)Λαβών απόδος…όταν λαμβάνεις να δίνεις
να)Υφορώ μηδένα..κανέναν να μην υποβλέπεις
νβ)Τέχνη χρω..να δίνεις την τέχνη σου για χρήση
νγ)Ο μέλλεις δος…να δίνεις φροντίδα σε όσους έχουν την ανάγκη εθελοντισμός
νδ)Ευεγερσίας τίμα..να τιμάς όσους σε ευεργετούν
νε)Φθόνει μηδενί ..κανέναν μην φθονείς ζηλεύεις ή να θέλεις το κακό του
νστ)Φυλακήν πρόσεχε…να είσαι προσεχτικός και να αποφεύγεις την παρανομία
νζ)Ομοίοις χρω..τους όμοιους σου να δίνεις
νη)Διαβολήν μίσει…να μην είσαι κακός να αποφεύγεις την μοχθηρία
νθ)Δικαίως κτω…ότι αποκτάς να το κάνεις τίμια
ξ)Αγάθους τίμα..να εκτιμάς τις καλές πράξεις των άλλων
ξα)Κριτήν γνώθι…να γνωρίζεις εκείνον που θα σε κρίνει
ξβ)Γάμους κράτει..να σέβεσαι τον γάμο σου
ξγ)Τύχην νόμιζε…να έχεις υπ όψιν το τυχαίο που θα συμβεί πρόληψη
ξδ)Εγγύην φεύγε..μην εγγυάσαι εύκολα για κάτι ή κάποιον
ξε)Πάσι διαλέγου..να μιλάς σε όλους
ξστ)Ελπίδα αίνει..να δοξάζεις την ελπίδα
ξζ)Δαπανών άρχου..να μην υπερβάλεις στις δαπάνες σου όχι σπάταλος
ξη)Κτώμενος ήδου…να ευχαριστιέσαι όταν αποκτάς με δίκαιο τρόπο
ξθ)Αισχύνην σέβου.. αυτοσεβασμός
ο)Χάριν εκτέλει.. να κάνεις χάρες με σύνεση
οα)Ευτυχίαν εύχου..να ευτυχείς βλέπεις θετικά την πορεία σου αισιοδοξία
οβ)Τύχην στέργε…να συμφωνείς με την τύχη σου
ογ)Ακούων όρα…όταν ακούς να βλέπεις
οδ)Εργάζου κτητά …όταν εργάζεσαι αποκτάς εργατικότητα
οε)Έριν μίσει…να μισείς τις φιλονικίες
οστ)Όνειδος έχθαιρε..να εχθρεύεσαι την κατάκριση
οζ) Γλώσσαν ίσχε..να συγκρατείς την γλώσσα σου
οη)Ύβριν αμύνου…να μην υβρίζεις
οθ)Κρίνε δίκαια..να είσαι δίκαιος στην κριτική σου
π)Χρώ χρήμασι..με σύνεση να χρησιμοποιείς τα χρήματά σου όχι σπατάλες
πα)Αδωροδόκητος δοκίμαζε.. να μην δωροδοκείσαι-δωροδοκείς για προσωπικά οφέλη
πβ)Αιτιώ παρόντα…να αιτιολογείς όσα σου συμβαίνουν
πγ)Λέγε ειδώς…να διακρίνεις την ομιλία σου
πδ)Βίας μη έχου..να αποφεύγεις να είσαι βίαιος
πε)Αλύπως βίου..να επιδιώκεις να ζείς χωρίς λύπες
πστ)Ομίλει πράως..να είσαι ήρεμος στην ομιλία
πζ)Φιλοφρόνει πάσιν..όλους να τους αγαπάς
πη)Υιοίς μη καταθάρρει..μήν αποκαρδιώνεις τα παιδιά σου
πθ)Γλύττης άρχε..να κυριαρχείς στην γλώσσα σου
S)Σ’ αυτόν ευ ποιεί..να κάνεις ότι καλύτερο δια τον ευατό σου
Sα)Ευπροσήγορος γίνου…να παρηγορείς
S β)Αποκρίνουν εν καιρώ…να αφήνεις περιθώρια χρόνου πριν αποφασίσεις οριστικά
Sδ)Πράττε αμετανοήτως *δια καλές πράξεις να μην μετανιώνεις*
Sε)Αμαρτάνων μετανόει..να μετανοείς για τις ανομίες σου
Sστ) Οφθαλμού κράτει..να ελέγχεις ότι βλέπεις όχι ηδονοβλεψίες
Sζ) Βολεύου χρήσιμα..με καλό τρόπο να επιβιώνεις
Sη) Επιτέλει συντόμως..να πληρώνεις αμέσως
Sθ)Φιλίαν φύλαττε..να κρατάς και διαφυλάτεις την φιλία σου
ρ)Ευγνώμων γίνου..να ευγνωμονείς τους ευεργέτας σου
ρα)Ομόνοιαν δίωκε. .να επιδιώκεις την ομόνοια
ρβ)Άρρητα μη λέγε ..τα μυστικά μην αποκαλύπτεις προδίδεις
ργ)Το κρατούν φοβού…να σέβεσαι τον ανώτερο
ρδ)Καιρόν προσδέχου..να δέχεσαι τον χρόνο
ρε)Έχθρας διάλυε…να διαλύεις εχθρότητες
ρστ)Γήρας προσδέχου.. να δέχεσαι τα γηρατειά
ρζ)Επί ρώμη μη καυχώ…μη καυχιέσαι για τη δύναμη σου
ρη)Ευφημίαν άσκει…να έχεις τιμή στην κοινωνία
ρθ)Απέχθειαν φεύγε..την κακία να αποφεύγεις
ρι)Πλούτι δικαίως..να πλουτίζεις με δίκαιο τρόπο
ρια)Δόξαν μη λείπε…να μην υποτιμάς την δόξα
ριβ)Κακίαν μίσει… την κακία να αποφεύγεις
ριγ)Κινδύνευε φρονύμως…με σύνεση και λογική να κινδυνεύεις
ριδ)Χρησμούς θαύμασε…να εκτιμάς τους χρησμούς που σου δίνουν
ριε)Ους τρέφεις αγάπα..να αγαπάς την οικογένειά σου
ριστ)Απόντι μη μάχου..τον απόντα μη μάχεσαι μην κακολογείς
ριζ)Πρεσβύτερον αιδού…να σέβεσαι τον ανώτερο σε ηλικία βαθμό κ.ο.κ.
ριη)Νεώτερον δίδασκε…να μεταδίδεις την γνώση στους νεότερους εις την ηλικία
ριθ)Πλούτω απίστει …μην έχεις «θεό» τον πλούτο (υλισμός)
ρκ)Σε αυτόν αιδού..να είσαι σεμνός όχι δούλος των παθών σου
ρκα)Μη άρχε υβρίζων..μήν διακατέχεσαι από ύβρεις
ρκβ)Προγόνου στεφάνου..να τιμάς τους προγόνους σου
ρκγ)Επι νεκρω μη γέλα.. να σέβεσαι τους νεκρούς
ρκδ)Ατυχούντι συνάχθου ..ενωμένος με άτυχο να είσαι να παίρνεις το μέρος του αδυνάτου
ρκε)Χαρίζου ευλαβώς…λογικά και με σέβας να χαρίζεις
ρκστ)Εξ’ ευγενών γέννα…να προσπαθείς να συγγενεύσεις με καλούς ανθρώπους
ρκζ)Επαγγέλου μηδενί…μη διατάζεις κανένα
ρκη)Τύχη μη πίστευε…μην είσαι έρμαιο της τύχης σου τυχοδιώκτης
ρκθ)Τελεύτα άλυπος…να επιβιώνεις χωρίς λύπες
ρκλ)Μέτρον άριστον…ότι κάνεις να το κάνεις με μέτρο άνευ ακροτήτων
ρλα)Αδικείαν μίσει..να μισείς την αδικία
ρλβ)Ευσέβειαν φύλαττε..να είσαι ευσεβής
ρλγ)Ηδονής κραττείν.. να μή είσαι ηδονολάτρης, ηθικοί φραγμοί όρια αυτοέλεγχος
ρλδ)Βίαν μηδέν πράττειν…..να μη είσαι υπερβολικά βίαιος σε τίποτα
ρλε)Τέκνα παιδεύειν…μάθε στα παιδιά σου την αληθινή ζωή από νωρίς
ρλστ)Μη θρασύνου…να μη ν είσαι θρασύς
ρλζ)Νόμοις πείθου…να είσαι νομοταγής πολίτης
ρλη)Μελέτει το παν…να μελετάς τα πάντα
ρλθ)Γαμείν μέλλον καιρόν γνώθι…να παντρεύεσαι την κατάλληλη στιγμή
ρμ)Μη επί παντί λύπου…μην λυπάσαι για κάθε τι
ρμα)Πίνων αρμόζες…όταν πίνεις να είσαι συγκρατημένος , η μέθη είναι ύβρη
ρμβ)Πέρας επιτελεί μη αποδειλιών..μήν διστάζεις να τελειώσεις ότι άρχισες
ρμγ)Το συμφέρον θηρώ..να κυνηγάς το καλό σου
ρμδ)Θνήσκε υπερ Πατρίδος..να πεθαίνεις δια την πατρίδα σου όταν χρειασθεί
ρμε)Τω βίω μάχου..η ζωή είναι διαρκής αγώνας μάχη
ρμστ)Ευ πάσχε θνητός..να υπομένεις ότι συμβεί είσαι θνητός
ρμζ)Παις ων κόσμιος ίσθι, ηβών εγκρατής ,μέσος δίκαιος, πρεσβύτερος σοφός….. παιδί να είσαι κόσμιος, έφηβος εγκρατής ,άνδρας δίκαιος, γέροντας σοφός

Read More

ΑΠΟΛΛΩΝΙΟ ΦΩΣ - ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

ΟΡΦΙΚΟΣ ΥΜΝΟΣ

Έξω από τους δρόμους των αστόχαστων,
λειτουργός και ψάλτης ορφικός,
έναν ύμνο ξαναφέρνω
μιας λατρείας πανάρχαιας προς το φως.
Έτρεξε ως τα τώρα ο λογισμός μου,
καταχωνιασμένος ποταμός
ξάφνισμα στο βούισμα των ανθρώπων
της κιθάρας μου ο ρυθμός.
Νύχτα ξεκινώ, νύχτα' ανεβαίνω
τη δυσκολανέβατη κορφή
θέλω μόνος, θέλω πρώτος
τ' απολλώνιο φως να χαιρετίσω,
ενώ κάτου στους ανθρώπους
θα είν' ακόμα ο ύπνος και το σκότος.

Κ.ΠΑΛΑΜΑΣ

Ο Κωστής Παλαμάς ήταν απόγονος μιας παλαιάς οικογένειας που εμφανίσθηκε στις αρχές του 18ου αιώνα. Γενάρχης της υπήρξε ο Παναγιώτης Παλαμάρης.

Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1859. Σε ηλικία 7 χρονών έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς. Σε ηλικία μόλις 16 χρονών αρχίζει σπουδές νομικής, ακολουθώντας το επάγγελμα του πατέρα του. Το 1876 έρχεται στην Αθήνα όπου και γράφεται στη Νομική Σχολή της Αθήνας. Γρήγορα όμως θα εγκαταλείψει τη Νομική, και έτσι αποφασίζει να ασχοληθεί με τη λογοτεχνία. Παρά το ότι θα ασχοληθεί με τη ΝΕΑ ελληνική λογοτεχνία, το πρώτο του έργο, που θα δημοσιευτεί το 1876 με τίτλο "Ερώτων 'Eπη" θα γραφτεί σε υπερκαθαρεύουσα.

Το 1886 θα κυκλοφορήσει η πρώτη του συλλογή στη δημοτική και το 1889 δημοσιεύεται ένα από τα καλύτερα έργα του, ο "Ύμνος της Αθηνάς", ο οποίος θα βραβευτεί στο Φιλαδέλφειο ποιητικό διαγωνισμό. Αυτό είναι και το πρώτο του βραβείο. Εισηγητής του διαγωνισμού αυτού ήταν ο Νικόλαος Πολίτης.

Το 1892 δημοσιεύει τη συλλογή "Τα μάτια της ψυχής μου", η οποία βραβεύτηκε και αυτή, το 1890. Το 1897 γίνεται γραμματέας του Πανεπιστημίου Αθηνών, δουλειά για την οποία αμοιβόταν αρκετά καλά, και έτσι απέκτησε την οικονομική άνεση για να συνεχίσει το έργο του.

'Ενα χρόνο αργότερα, το 1898, δημοσιεύει δύο ποιητικές συλλογές, το "'Αστυ" και τον "Τάφο". Ακολουθεί μια περίοδος έμπνευσης και ο Παλαμάς γράφει το 1900 τους "Χαιρετισμούς της Ηλιογέννητης", το 1904 την "Ασάλευτη Ζωή", το 1907 τον "Δωδεκάλογο του Γύφτου", το 1910 την "Φλογέρα του Βασιλιά" και το 1919 "Τα Δεκατετράστιχα", τα οποία δημοσιεύονται και στην Αλεξάνδρεια.

Το 1925 παίρνει το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών και με την ίδρυση της Ακαδημίας των Αθηνών γίνεται και ένα από τα βασικά στελέχη της. Το 1928 δημοσιεύει τους "Δειλούς και σκληρούς στίχους" (Σικάγο) και το 1930 ή, κατά άλλους, το 1931 γίνεται πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών.

Read More

Γιατί τιμούμε τους Θεούς αφού δεν έχουν ανάγκη τίποτα!

Ο Σερήνος Σαλλούστιος (ή Σαλούστιος) υπήρξε νεοπλατωνικός φιλόσοφος του 4ου "μεταχριστιανικού" αιώνος, σύγχρνονος, αλλά και προσωπικός φίλος, του φωτισμένου αυτοκράτορος Ιουλιανού, στον οποίο άλλωστε εισηγήθηκε την πολιτική ανοχής και ανεξιθρησκείας απέναντι στους χριστιανούς, παρά την θανάσιμη εχθρότητα των τελευταίων προς κάθε τι το Εθνικό. Στο επίτομο έργο του "Περί Θεών και Κόσμου", με το οποίο ο ίδιος φιλοδοξούσε προφανώς να διαμορφώσει μία εισαγωγή στον Νεοπλατωνισμό, πραγματεύεται με πολύ απλή και κατανοητή γλώσσα τα δύσκολα φιλοσοφικά και θεολογικά ζητήματα του ελληνικού Πολυθεϊσμού.

Αναδημοσιεύουμε εδώ, από το περιοδικό ΔΙΙΠΕΤΕΣ, κάποια σημαντικά σημεία του «Περί Θεών και Κόσμου» που κρίνονται τέτοια επειδή αποσαφηνίζουν την ξεκάθαρα πολυθεϊστική φύση του ελληνικού Εθνισμού, παρά τα όσα απατεωνίστικά επιχειρούν να "καθιερώσουν" στις ημέρες μας οι αλιεύοντες σε θολά ύδατα παραχαράκτες της Παραδόσεώς μας. Επειδή όμως αρμόδιοι να μάς πούνε το τι πίστευαν (η επί το ορθώτερον ΝΟΜΙΖΑΝ) οι Έλληνες, είναι μόνον εκείνοι οι ίδιοι και όχι οι σύγχρονοι εσωτεριστές, θεοσοφιστές, χριστιανοί, γνωστικοί και οι λοιποί συνοδοιπόροι τους, εμείς, ως συνεχιστές της πατρογονικής μας πολυθεϊστικής Παραδόσεως, δίνουμε βήμα στον Σαλλούστιο για να μας μιλήσει τόσο για την Πρώτη Αιτία που ουδεμία σχέση έχει με τον αφύσικο και εξωκοσμικό «Θεό» των μονοθεϊστών, όσο και για την φύση, τις ουσίες και τις τάξεις των Θεών μας.

.

Ι. Πώς πρέπει να είναι ο Ακροατής, και περί κοινών Εννοιών.

Όσοι επιθυμούν να ακούσουν για τους Θεούς πρέπει από παιδιά να έχουν καλή καθοδήγηση, και να μην συνηθίσουν ανόητες δοξασίες. Πρέπει να έχουν καλή και λογική ιδιοσυγκρασία, προκειμένου να κατανοήσουν σωστά τη διδαχή.

Και ακόμh οφείλουν να γνωρίζουν και τις Κοινές Έννοιες. Κοινές Έννοιες είναι εκείνες τις οποίες ομολογούν όλοι οι άνθρωποι όταν ερωτηθούν. Για παράδειγμα, ότι ο Θεός είναι αγαθός, χωρίς πάθος, αμετάβλητος. Διότι ό,τι μεταβάλλεται είναι ή προς το χειρότερο ή προς το καλύτερο. Αν είναι προς το χειρότερο, γίνεται κακό. Αν είναι προς το καλύτερο, πρέπει αρχικά να ήταν κακό.

.

ΙΙ. Ότι ο Θεός είναι αμετάβλητος, αγέννητος, αιώνιος, ασώματος και ότι δεν βρίσκεται στο χώρο.

Και ας είναι ο ακροατής τέτοιος. Και η διδασκαλία ας είναι αυτού του είδους. Οι ουσίες των Θεών ποτέ δεν δημιουργήθησαν (διότι τα αιώνια όντα ποτέ δεν δημιουργούνται. Και υπάρχει αιώνια ό,τι κατέχει την πρωταρχική δύναμη και από τη φύση του δεν παθαίνει τίποτα). Ούτε συνίστανται οι ουσίες των Θεών από σώματα. Διότι πάντα οι δυνάμεις μέσα στα σώματα είναι ασώματες. Ούτε περιέχονται στο χώρο διότι αυτή είναι ιδιότητα των σωμάτων. Ούτε διαχωρίζονται από την Πρώτη Αιτία ούτε και μεταξύ τους, όπως ακριβώς και οι σκέψεις διαχωρίζονται από το νου, ούτε οι πράξεις γνώσης από την ψυχή.

.

ΙΙΙ. Περί μύθων, ότι είναι θεϊκοί, και γιατί.

Αξίζει να εξετάσουμε, λοιπόν, γιατί οι παλαιοί εγκατέλειψαν τα δόγματα και χρησιμοποίησαν τους μύθους. Και το πρώτο όφελος που έχουμε από τους μύθους είναι ότι πρέπει να αναζητούμε να μην αφήνουμε το νου μας να μένει αργός.

Ότι οι μύθοι είναι θεϊκοί φαίνεται από εκείνους που τους χρησιμοποίησαν. Τους μύθους χρησιμοποίησαν θεόληπτοι ποιητές, οι καλύτεροι των φιλοσόφων, όσοι θέσπισαν μυστήρια και οι ίδιοι οι Θεοί στους χρησμούς. Το γιατί όμως οι μύθοι είναι θεϊκοί πρέπει να το ερευνήσει η Φιλοσοφία. Επειδή κάθε όν χαίρεται με ό,τι είναι όμοιό του και αποστρέφεται τα ανόμοιά του, πρέπει και οι ιστορίες για τους Θεούς να είναι όμοιες με τους Θεούς, ώστε να γίνουν άξιες της θεϊκής ουσίας και να γίνουν οι Θεοί ευμενείς προς εκείνους που τις διηγούνται: τούτο θα επιτευχθεί μόνο με τους μύθους.

Οι μύθοι παρουσιάζουν τους ίδιους και την αγαθότητα των Θεών -σύμφωνα πάντα με τον διαχωρισμό ανάμεσα στο ρητό και το άρρητο, το αφανές και το φανερό, το σαφές και το κρυφό. Εφόσον, όπως ακριβώς οι Θεοί έχουν κάνει κοινά για όλους τα αγαθά των αισθήσεων, τα αγαθά όμως της νόησης τα έχουν δώσει μόνο στους σοφούς, έτσι και οι μύθοι λένε σε όλους ότι υπάρχουν οι Θεοί, ΑΛΛΑ ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΙ ΚΑΙ ΠΟΙΕς ΟΙ ΔΥΝΑΜΕΙς ΤΟΥς ΤΟ ΦΑΝΕΡΩΝΟΥΝ ΜΟΝΟ ΣΕ ΕΚΕΙΝΟΥς ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΤΟ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ.

Παρουσιάζουν επίσης και τις ενέργειες των Θεών. Διότι μπορούμε να ονομάσουμε και τον Κόσμο Μύθο, όπου σώματα και πράγματα είναι ορατά, αλλά ψυχές και νόες είναι κρυφοί. Επιπλέον, αν θέλεις να διδάξεις σε όλους την αλήθεια για τους Θεούς, από τη μια ΟΙ ΑΝΟΗΤΟΙ θα την περιφρονήσουν επειδή ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΘΕΣΗ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΟΥΝ, από την άλλη οι καλοί θα την βαρεθούν. Ενώ αν ΚΡΥΨΕΙς ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΜΕ ΤΟΥς ΜΥΘΟΥς, αποτρέπεις την περιφρόνηση των ΑΝΟΗΤΩΝ και αναγκάζεις τους καλούς να ασκήσουν Φιλοσοφία.

Γιατί όμως οι μύθοι μιλούν για μοιχεία, κλοπές και δέσμιους πατέρες και όλες τις άλλες ανοησίες; Μήπως είναι αυτό αξιοθαύμαστο, καθώς μέσω της φαινομενικής ανοησίας η Ψυχή αισθάνεται αμέσως ότι τα λόγια είναι προκαλύμματα και πιστεύει ότι η αλήθεια είναι ένα μυστήριο;

.

V. Περί της Πρώτης Αιτίας.

Ακολουθεί η γνώση για την Πρώτη Αιτία και οι συνακόλουθες προς αυτήν τάξεις των Θεών, καθώς και η φύση του Κόσμου, η ουσία του νου και της ψυχής, έπειτα η Πρόνοια, η Ειμαρμένη, και η Τύχη, μετά η Αρετή και η Κακία και οι διάφορες μορφές κοινωνικής οργανώσεως, καλές και κακές, που προέρχονται από αυτές, και η πιθανή προέλευση του Κακού στον Κόσμο.

Καθένα από αυτά τα θέματα απαιτεί πολλές και μεγάλες συζητήσεις. Δεν θα έβλαπτε όμως, αν τα εκθέταμε εν συντομία, ώστε ο ακροατής να μην τα αγνοεί παντελώς.

Αρμόζει στην Πρώτη Αιτία να είναι Μία -διότι η μονάδα προηγείται κάθε πλήθους - και να ξεπερνά τα πάντα σε δύναμη και αγαθότητα. Επομένως τα πάντα μετέχουν αυτής. Διότι λόγω της δύναμής της, τίποτα δεν γίνεται να την παρακωλύσει και λόγω της αγαθότητάς της είναι αδύνατον να παραγκωνισθεί.

Αν η Πρώτη Αιτία ήταν Ψυχή, τα πάντα θα ήσαν Έμψυχα. Αν ήταν Νους, τα πάντα θα είχαν Νόηση. Αν ήταν Ύπαρξη, τα πάντα θα αποτελούνταν από την Ύπαρξη. Και βλέποντας αυτή την ιδιότητα στα πάντα, μερικοί άνθρωποι νόμισαν ότι ήταν η Πρώτη Αιτία η Ύπαρξη. Αν τα πράγματα απλώς υπήρχαν, χωρίς να είναι αγαθά, αυτό το επιχείρημα θα ήταν ορθό, αν όμως τα πράγματα που υπάρχουν, υπάρχουν λόγω της αγαθότητάς τους και μετέχουν του Αγαθού, η Πρώτη Αιτία πρέπει απαραιτήτως να είναι πέρα από την Ύπαρξη και από το Αγαθό. Σημαντική απόδειξη αυτού είναι ότι οι ευγενικές ψυχές περιφρονούν την Ύπαρξη προς χάριν του Αγαθού, όταν κινδυνεύουν για την πατρίδα τους ή τους φίλους τους ή για την αρετή. Μετά από αυτή την άρρητη δύναμη έχουμε πάντως τις τάξεις των Θεών.

.

VI. Περί Θεών Εγκόσμιων και Υπερκόσμιων.

Από τους Θεούς μερικοί είναι του κόσμου, δηλαδή Εγκόσμιοι και άλλοι πάνω από τον κόσμο, δηλαδή Υπερκόσμιοι. Εγκόσμιους αποκαλώ όσους δημιούργησαν τον Κόσμο. Από τους Υπερκόσμιους Θεούς μερικοί δημιούργησαν την Ουσία, άλλοι τον Νου και άλλοι την Ψυχή. Και για αυτό έχουν τρεις τάξεις, οι οποίες μπορούν όλες να βρεθούν στις πραγματείες περί του θέματος.

Από τους Εγκόσμιους Θεούς μερικοί έφεραν σε ύπαρξη τον Κόσμο, άλλοι τον ψύχωσαν, άλλοι τον εναρμόνισαν, καθώς αποτελείται από διάφορα στοιχεία. Μία τετάρτη τάξη Θεών τον διαφυλάσσει εναρμονισμένο.

Αυτές είναι οι τέσσερις πράξεις που η κάθε μία έχει αρχή, μέση και τέλος, συνεπώς πρέπει να υπάρχουν Δώδεκα Θεοί για να κυβερνούν τον Κόσμο.

Εκείνοι που έπλασαν τον Κόσμο είναι ο Ζεύς, ο Ποσειδών και ο Ήφαιστος. Εκείνοι που τον εμψύχωσαν είναι η Δήμητρα, η Ήρα και η Άρτεμις. Εκείνοι που τον εναρμόνισαν είναι ο Απόλλων, η Αφροδίτη και ο Ερμής. Εκείνοι που τον φυλάσσουν είναι η Εστία, η Αθηνά και ο Άρης.

Στ'αγάλματά τους υπάρχουν κρυφές ενδείξεις των χαρακτηριστικών τους. Ο Απόλλων εναρμονίζει μία λύρα. Η Αθηνά είναι ένοπλη και η Αφροδίτη είναι γυμνή (επειδή η αρμονία δημιουργεί την ομορφιά και η ομορφιά σε ό,τι είναι ορατό δεν κρύβεται).

Ενώ αυτοί οι Δώδεκα, κατά μία πρωταρχική έννοια κατέχουν τον Κόσμο, θεωρούμε ότι και οι άλλοι Θεοί εμπεριέχονται σε αυτούς. Ο Διόνυσος στο Δία, για παράδειγμα, ο Ασκληπιός στον Απόλλωνα και οι Χάριτες στην Αφροδίτη.

Διακρίνουμε επίσης και τις διάφορες σφαίρες τους. Στην Εστία ανήκει η Γη, στον Ποσειδώνα το νερό, στην Ήρα ο αέρας, στον Ήφαιστο η φωτιά. Και οι έξι ανώτερες σφαίρες στους Θεούς που συνήθως αποδίδονται. Διότι ο Απόλλων και Άρτεμις αφορούν τον Ήλιο και τη Σελήνη, η σφαίρα του Κρόνου πρέπει να αποδοθεί στην Δήμητρα, ο αιθέρας στην Αθηνά. Ενώ ο ουρανός είναι κοινός για όλους. Έτσι οι τάξεις, δυνάμεις και σφαίρες των Δώδεκα Θεών εξηγούνται και υμνούνται.

.

VII. Περί της Φύσεως του Κόσμου και της αιώνιότητάς του.

Αυτός ο ίδιος ο Κόσμος πρέπει κατ' ανάγκη να είναι άφθαρτος και αγέννητος. Άφθαρτος επειδή, αν τυχόν καταστραφεί, πρέπει ή καλύτερος, ή χειρότερος, ή ο ίδιος με αυτόν, ή χάος να δημιουργηθεί. Αν είναι χειρότερος, η δύναμη που δημιουργεί κάτι χειρότερο από το καλύτερο πρέπει να είναι κακή. Αν είναι καλύτερος, ο δημιουργός που δεν έφτιαξε εξ αρχής το καλύτερο πρέπει να είναι ατελής. Aν είναι ο ίδιος, μάταια δημιουργήθηκε. Αν είναι το χάος...είναι ασέβεια και να λέγονται τέτοια πράγματα. Όσα είπαμε αρκούν για να αποδείξουν ότι ο Κόσμος είναι αδημιούργητος . Διότι αν δεν καταστρέφεται τότε δεν δημιουργείται. Διότι κάθε τι δημιουργημένο καταστρέφεται. Και επίσης, εφόσον ο Κόσμος υπάρχει λόγω της αγαθότητας του Θεού συναπάγεται ότι ο Θεός πρέπει πάντα να είναι αγαθός και ο κόσμος να υπάρχει. Όπως το φως συνυπάρχει με τον Ήλιο και με την φωτιά, και η σκιά συνυπάρχει με το σώμα.

Από τα σώματα που βρίσκονται στον Κόσμο, άλλα μιμούνται το Νου και κινούνται σε κύκλους, άλλα μιμούνται την Ψυχή και κινούνται σε ευθιεία γραμμή, η φωτιά και ο αέρας προς πάνω, η γη και το νερό προς τα κάτω. Κατά την κίνηση σε κύκλούς η απλανής σφαίρα ξεκινά από την ανατολή, οι Επτά από τη δύση. (Οι αιτίες για αυτό είναι πολλές, ιδιαίτερα για να μην είναι η δημιουργία ατελής λόγω της ταχείας περιφοράς των σφαιρών).

Καθώς η κίνηση είναι διαφορετική, η φύση των σωμάτων πρέπει να είναι διαφορετική επίσης. Γι αυτό και το ουράνιο σώμα ούτε καίει ούτε ψύχει ό,τι αγγίζει, ούτε κάνει τίποτα άλλο από ό,τι χαρακτηρίζει τα τέσσερα στοιχεία.

Και εφόσον ο Κόσμος είναι μία σφαίρα - ο ζωδιακός το αποδεικνύει αυτό - και σε κάθε σφαίρα το "κάτω" σημαίνει "προς το κέντρο", διότι το κέντρο απέχει περισσότερο από κάθε σημείο, και τα βαριά πράγματα πέφτουν "κάτω" και πέφτουν στη γη "συνεπάγεται ότι η Γη είναι το κέντρο του Κόσμου".

Όλα αυτά τα δημιούργησαν οι Θεοί, τα διατάσσει ο Νους, τα κινεί η Ψυχή. Για τους Θεούς έχουμε ήδη μιλήσει.

.

ΧΙΙ. Πώς τα αιώνια λέγεται ότι "έγιναν" (γίγνεσθαι).

Σχετικά με τους Θεούς και τον Κόσμο και τα ανθρώπινα πράγματα αυτή η πραγματεία αρκεί για όσους δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσουν την φιλοσοφία στο σύνολό της, χωρίς όμως οι ψυχές τους να είναι εντελώς ανεπίδεκτες.

Μας μένει να εξηγήσουμε πώς αυτά τα αντικείμενα μεταξύ τους, εφόσον όπως προείπαμε οι δευτερεύουσες ουσίες "δημιουργήθηκαν" από την πρώτη.

Ό,τι έχει γίνει έγινε είτε με τέχνη, είτε με φυσική διαδικασία, είτε σύμφωνα με κάποια δύναμη. Στην τέχνη και τη φύση ο δημιουργός πρέπει να προηγείται της δημιουργίας: αλλά ο δημιουργός κατά δύναμη, συγκροτεί τα δημιουργήματα μαζί με τον εαυτό του, εφόσον η δύναμή τους είναι αδιαχώριστη από αυτά. Όπως ο ήλιος δημιουργεί το φως,η φωτιά τη θερμότητα, το χιόνι το ψύχος.

Αν οι Θεοί έκαναν τον κόσμο με τέχνη, δεν τον έκαναν να είναι, τον έκαναν να είναι τέτοιος. Διότι κάθε τέχνη δημιουργεί τη μορφή του αντικειμένου. Επομένως, τι είναι εκείνο που τον έφερε σε ύπαρξη;

Αν έγινε με φυσική διαδικασία, τότε ο δημιουργός πρέπει να έδωσε κομμάτι από τον εαυτό του στο δημιούργημα. Καθώς οι Θεοί είναι ασώματοι, πρέπει και ο Κόσμος να είναι ασώματος. Αν υποθέσουμε ότι οι Θεοί είναι σώματα, τότε από πού προέρχεται η δύναμη των ασωμάτων; Και αν παραδεχόμαστε αυτή την άποψη, συνεπάγεται ότι όταν φθαρεί ο κόσμος, πρέπει ,και ο δημιουργός του να φθαρεί, αν είναι δημιουργός από φυσική διαδικασία.

Αν οι Θεοί δεν δημιούργησαν τον κόσμο ούτε με τέχνη ούτε με φυσική διαδικασία, μας μένει μόνο ότι ον δημιούργησαν με κάποια δύναμη. Κάθε τι που γίνεται κατ' αυτόν τον τρόπο υφίσται με αυτό που κατέχει τη δύναμη. Και ό,τι γίνεται κατά αυτό τον τρόπο δεν μπορεί να καταστραφεί, εκτός εάν η δύναμη τους δημιουργού αφαιρεθεί: ΕΠΟΜΕΝΩς ΟΣΟΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΟΤΙ Ο ΚΟΣΜΟς ΘΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΕΙ, ΕΙΤΕ ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΤΩΝ ΘΕΩΝ, ΕΙΤΕ, ΕΝΩ ΤΗΝ ΑΠΟΔΕΧΟΝΤΑΙ, ΑΡΝΟΥΝΤΑΙ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ.

Άρα εκείνος που δημιουργεί τα πάντα με την δική του δύναμη, συνιστά τα πάντα. Και εφ όσον η δύναμή του είναι η μεγαλύτερη δύναμη, πρέπει να είναι ο δημιουργός όχι μόνο ζώων και ανθρώπων αλλά και Θεών, ανθρώπων και πνευμάτων. Και όσο πιό πολύ απομακρυσμένος από τη φύση μας είναι ο Πρώτος Θεός, τόσο περισσότερες δυνάμεις πρέπει να υπάρχουν ανάμεσα σε εμάς και σε εκείνον. Διότι όσα πράγματα απέχουν πολύ μεταξύ τους έχουν πολλά ενδιάμεσα σημεία ανάμεσά τους.

.

ΧV. Γιατί τιμούμε τους Θεούς αφού δεν έχουν ανάγκη τίποτα.

Εδώ λύνεται το θέμα σχετικά με τις θυσίες και τις άλλες τιμές που αποδίδονται στους Θεούς. Το ίδιο το Θείο δεν έχει καμία ανάγκη και οι τιμές προσφέρονται για δική μας ωφέλεια. Η πρόνοια των Θεών φθάνει παντού και χρειάζεται μόνο κάποια ικανότητα για την υποδοχή της. Κάθε ικανότητα επιτυγχάνεται από τη μίμηση και την ομοιότητα. Για αυτό τον λόγο οι ναοί κτίσθηκαν προς μίμηση του ουρανού, οι βωμοί μιμούνται τη γη, τα αγάλματα τη ζωή (για αυτό πλάσθηκαν σαν ζωντανά όντα), οι ευχές το νοερό, τα μυστηριακά γράμματα (χαρακτήρες) τις άρρητες ουράνιες δυνάμεις, τα βότανα και οι λίθοι την ύλη, και τα θυσιαζόμενα ζώα την άλογη ζωή μέσα μας.

ΑΠΟ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΟΙ ΘΕΟΙ ΔΕΝ ΚΕΡΔΙΖΟΥΝ ΤΙΠΟΤΑ. ΤΙ ΚΕΡΔΟς ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΘΕΟΙ. ΕΜΕΙς ΚΕΡΔΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΜΑΖΙ ΤΟΥς!!!!!!

**************************

*******
Aναδημοσίευση από το περιοδικό ΔΙΙΠΕΤΕΣ

Read More

ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ Ο ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ Ο ΕΣΤΕΜΜΕΝΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ

...Ο τελικός σκοπός της φιλοσοφίας, όπως εξάλλου και κάθε φιλοσοφίας, είναι η ευτυχία. Κι αυτή η ευτυχία συνίσταται στο να ζείς σύμφωνα με τη φύση κι όχι κατά πώς το θέλει ο πολύς κόσμος..... (από το «Κατά των αμόρφωτων κυνικών»)

Ο Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός γεννήθηκε το 331 στην Κωνσταντινούπολη.
Ο πατέρας του Ιούλιος Κωνστάντιος ήταν ετεροθαλής αδελφός του Μεγάλου Κωνσταντίνου.
Η μητέρα του Βασιλίνα, που καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια πέθανε πέντε μήνες μετά τη γέννησή του, ενώ ο πατέρας του δολοφονήθηκε τρεις μήνες μετά το θάνατο του Μεγάλου Κωνσταντίνου, όταν ο Ιουλιανός ήταν έξι ετών . Από πολύ μικρή ηλικία η εκπαίδευση του Ιουλιανού είχε ανατεθεί στον επίσκοπο Νικομήδειας Ευσέβιο, ο οποίος μάλιστα ήταν και συγγενής του από τη μητέρα τους. Αυτός τον εισήγαγε στη μελέτη των Αγίων Γραφών.

Μετά τα επτά του χρόνια ανέλαβε την εκπαίδευσή του ο σοφότατος ευνούχος Μαρδόνιος, ο οποίος ήταν παιδαγωγός και της μητέρας του και υπήρξε βαθύτατος γνώστης της αρχαίας ελληνικής φιλολογίας και φιλοσοφίας. Μετά το θάνατο του Ευσεβίου (το 342) ο αυτοκράτορας Κωνστάντιος, ο οποίος συνεχώς υποπτευόταν τα δύο εξαδέλφια του ότι είχαν βλέψεις στο θρόνο, τα έκλεισε στο φρούριο Μάκελλο της Καππαδοκίας όπου τα παρακολουθούσαν σε κάθε βήμα τους άνθρωποί του.

Εκεί ο Ιουλιανός, όπως διηγείται ο ίδιος, πέρασε τα χειρότερα χρόνια της ζωής του μέσα στη στέρηση της ελευθερίας και στην απομόνωση. Έξι χρόνια διήρκεσε αυτή η κράτηση κατά τα οποία ο Ιουλιανός επιδόθηκε αποκλειστικά στη μελέτη των αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων και των Γραφών.

Το 347 μετά από άδεια του αυτοκράτορα Κωνστάντιου επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε μαθητής του γραμματικού Νικοκλέους.
Στη συνέχεια ο φιλύποπτος Κωνστάντιος τον απομακρύνει και πάλι από την πρωτεύουσα και τον στέλνει στη Νικομήδεια. Τότε ο νεαρός Ιουλιανός δέχτηκε την επίδραση του φιλοσόφου Λιβανίου και το 352 μυήθηκε από το φιλόσοφο Μάξιμο τον Εφέσιο στη λατρεία του Ηλίου. Το εντυπωσιακό είναι ότι παράλληλα με τη μύηση του αυτή ασκούσε κανονικά και τα χριστιανικά του καθήκοντα.

Το 351 ανακηρύχθηκε από τον Κωνστάντιο Καίσαρ της Ανατολής (Μικρά Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Αίγυπτος) ο αδελφός του Ιουλιανού Γάλλος (351-354). Ο αδελφός του Ιουλιανού έπεσε στη δυσμένεια του Κωνστάντιου και δολοφονήθηκε το 354. Στη δυσμένεια του αυτοκράτορα έπεσε και ο ίδιος ο Ιουλιανός ο οποίος φυλακίστηκε και κινδύνευσε να θανατωθεί, αλλά σώθηκε με την επέμβαση της αυτοκράτειρας Ευσεβίας, συζύγου του Κωνστάντιου, η οποία τον συμπαθούσε και τον βοήθησε κατά την κρίσιμη εκείνη στιγμή.

Σαν αυτοκράτορας έκανε σοβαρές στρατιωτικές μεταρρυθμίσεις, ριζικές αλλαγές στην Αυλή, μεταβολές στα υψηλά αξιώματα της Πολιτείας ενώ προσπάθησε να ενοποιήσει τον εθνικό κλήρο με τη δημιουργία ιεραρχικής τάξης, σύμφωνα με τους τύπους της χριστιανικής Εκκλησίας και για την ηθική εξύψωση του κλήρου ίδρυσε ιεροδιδασκαλεία και φροντιστήρια.

Τον Ιούνιο του 362 αναχωρεί με το στρατό για την Αντιόχεια σε πόλεμο κατά των Περσών. Επειδή όμως, ο εχθρός απέφευγε τη μάχη, διέταξε την επιστροφή και στις 26 Ιουνίου του 363 σε κάποια αψιμαχία χτυπήθηκε από εχθρικό βέλος.

Ο Αυτοκράτορας Ιουλιανός έζησε στο τέλος της Ρωμαϊκής παρακμής, σε μία εποχή κοινωνικού φανατισμού κατά την οποία ο χριστιανισμός απομακρύνθηκε από τις ηθικές βάσεις του περνώντας στις μάζες του λαού που γίνεται όχλος και αδιαφορώντας για την κατανόηση κάθε διδασκαλίας, του αρκούσε να επιβάλλει την νέα μόδα στο περιβάλλον του, με ασέβεια, βία και αναίδεια, απελευθερώνοντας από μέσα του τη ψυχολογική καταπίεση ανακατεμένη με τα πρωταρχικά ζωώδη ένστικτα.

Η παρακμή έχει εξαθλιώσει τους ανθρώπους, με αποτέλεσμα να επιζητούν μια δικαιότερη κατάσταση πραγμάτων στα διδάγματα της νέας θρησκείας, ενώ παράλληλα, στη κοινή συνείδηση, οι μέχρι τότε σταθερές ηθικές αξίες έχουν απαξιωθεί χάνοντας τις έννοιες τους.
Πρωτοπόροι στη νέα τάση, ήταν οι νέοι της εποχής, που περιφρονούν τους πάντες και αδιαφορούν για τις πατροπαράδοτες συνήθειες. Αν και δεν έχουν καταλάβει τα ιδανικά της νέας θρησκείας, αρνούνται όμως την αναβίωση της αρχαίας πίστης.

Τα ιστορικά γεγονότα που είχαν προηγηθεί και είχαν γίνει αιτίες αυτής της παρακμής για τον αποκαλούμενο Δυτικό πολιτισμό, ήταν η διάσπαση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τον Κωνσταντίνο τον «Μεγάλο» και το διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδόσιου με το οποίο διέταξε να κλείσουν οι παλιοί μυητικοί ναοί, τα Ελληνικά και Ελληνιστικά Πανεπιστήμια και κέντρα ρητορικής και να κατεδαφιστούν τα καλλιτεχνικά εργαστήρια. Με τον τρόπο αυτό έσπασε η σπονδυλική στήλη εκπαίδευσης και μόρφωσης, που ένωνε τόσα εκατομμύρια ανθρώπους σε τρείς ηπείρους. Το αποτέλεσμα τέτοιων εφαρμογών είναι πάντα η άγνοια, ο σκοταδισμός, ο φανατισμός και η τρομοκρατία.

Οι αγνές και ηθικές διδασκαλίες του Χριστού είχαν γίνει υποχείριο στα χέρια των πολιτικών και των στρατιωτικών της εποχής για να κινήσουν το πάθος στις μάζες και να πολεμήσουν εξασφαλίζοντας τα συμφέροντα των ισχυρών.

Μετά το πέρας των πολέμων, τα ένστικτα εξαπολύθηκαν ενάντια στα αρχαία μνημεία, τους ναούς και τα πανεπιστήμια, έτσι ώστε να καταπατηθεί το πνεύμα των προηγούμενων μυστών και φιλοσόφων και να αναστηλώσουν στη θέση του, το νέο ιδεώδες του χριστιανισμού. Αλλά χωρίς μόρφωση δεν ήξεραν τι να το κάνουν. Σαν φυσική ιστορική εξέλιξη τέτοιων πράξεων υπήρξε ο κατοπινός Μεσαίωνας.

Ο αυτοκράτορας όρισε νέο τόπο διαμονής (στην πραγματικότητα εξορίας) του Ιουλιανού την Αθήνα (αρχές του 355). Δεν ήταν δυνατό να φανταστεί μεγαλύτερη χαρά από το να ευρεθεί στην πόλη της παλλάδας Αθηνάς στην πολυαγαπημένη του πόλη, όπως την χαρακτηρίζει.

Εκεί παρακολούθησε μαθήματα Ρητορικής και Φιλοσοφίας στη Σχολή του χριστιανού ρήτορα Προαιρεσίου. Επίσης στην Αθήνα είχε δύο εξαιρετικούς συμμαθητές από την Καππαδοκία, τον Βασίλειο και τον Γρηγόριο, τους οποίους συναναστρεφόταν και συζητούσε μαζί τους φιλοσοφικά και θεολογικά θέματα.

Ο Ιουλιανός ως συγγραφέας και ως φιλόσοφος.
Yπήρξε ένας πολύ παραγωγικός συγγραφέας και ένας αρκετά σημαντικός στοχαστής. Όλα του τα έργα τα έγραψε στην ελληνική γλώσσα την οποία είχε ως μητρική γλώσσα παρά το γεγονός ότι δεν ήταν φυλετικά Έλληνας παρά μόνο, ψυχικά και πνευματικά. Το πρώτο από τα έργα του, που διασώθηκαν είναι το«Εγκώμιον εις τον αυτοκράτορα Κωνστάντιον», το οποίο έγραψε το 355 όταν αναγορεύθηκε Καίσαρας.
Σεμνός και ταπεινόφρων, προτιμούσε τη φιλοσοφία και τα αγαπημένα του βιβλία από τα αυτοκρατορικά μεγαλεία και παρά το γεγονός ότι δέχτηκε την απόφαση του στρατού και του λαού διατυπώνει τις αμφιβολίες του αν αξίζει να στεφθεί αυτοκράτορας, σε επιστολή «Προς τον φιλόσοφο Θεμίστιον»

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Γαλατία έγραψε τα : «Ευσεβίας της Βασιλίδος εγκώμιον», «Περί των του αυτοκράτορος πράξεων ή περί βασιλείας», «Παραμυθητικός εις εαυτόν, επί τη εξόδω του αγαθωτάτου Σαλλουστίου» και άλλα. Στο διάστημα που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη ως αυτοκράτορας έγραψε τα εξής: «Εις τον Βασιλέα Ήλιον», «Κρόνια» (δεν σώζονται), «Λόγος εις απαιδεύτους κύνας», «Προς Ηράκλειον κυνικόν». Στο τελευταίο διάστημα της ζωής του στην Αντιόχεια έγραψε: «Εις την μητέρα των Θεών», και «Αντιοχικός η Μισοπώγων».

Έγραψε επίσης και ένα έργο κατά των Χριστιανών το «Κατά Γαλιλαίων» από το οποίο σώζονται λίγα αποσπάσματα. Επίσης έγραψε και πάρα πολλές επιστολές εκ των οποίων σώζονται λίγες. Αυτές προσφέρουν σπουδαιότατα ψυχολογικά στοιχεία στο μελετητή. Σ’ αυτές εμφανίζεται ο άνθρωπος Ιουλιανός απαλλαγμένος τόσο από το λογοτεχνικό φόρτο της εποχής του όσο και από τις συμβατικότητες του αξιώματός του.

Η φιλοσοφία του Ιουλιανού δεν παρουσιάζει πρωτοτυπία. Ως φιλόσοφος είναι νεοπλατωνικός, επηρεασμένος από τον Ιάμβλιχο. Επίσης η θεολογική φιλοσοφία του εμπνέεται από τη μυστικοπάθεια των ανατολικών θρησκειών της εποχής του. Ακόμη και σήμερα εξακολουθεί να μας συγκινεί η ευγένεια της ψυχής του και η ηθική του ακεραιότητα.

Ο θάνατος του Ιουλιανού (363).
Ο Ιουλιανός πέρασε τις τελευταίες του στιγμές περιτριγυρισμένος από φίλους του φιλοσόφους με τους οποίους συζήτησε για την αθανασία και την ευγένεια της ψυχής, όπως ο Σωκράτης. Ο φιλόσοφος αυτοκράτορας έφυγε από τη ζωή με την πεποίθηση ότι από το χειρότερο πηγαίνει προς το καλύτερο και με τη χαρά ότι θα βρεθεί κοντά στο θεϊκό Πλάτωνα στο Σωκράτη και στον Πυθαγόρα που τόσο πολύ τους αγάπησε στη ζωή του.

Η σορός του μεταφέρθηκε και τάφηκε ύστερα από δύο μήνες στην Ταρσό.
Έτσι πέθανε στα τριαντατρία του χρόνια ο αυτοκράτορας Ιουλιανός «μια από τις πιο προικισμένες ευγενείς και αξιολάτρευτες μορφές της παγκόσμιας ιστορίας».

Μετά το θάνατο του Ιουλιανού οι χριστιανοί κατέκτησαν την εξουσία και η Ρωμαική αυτοκρατορία διαμελίστηκε στη Δύση με πρωτεύουσα τη Ρώμη και στην Ανατολή με πρωτεύουσα το Βυζάντιο. Η Δυτική αυτοκρατορία έπεσε τον 5ο αι. κατεστραμμένη από τους βαρβάρους ενώ η Ανατολική επέζησε σαν φεουδαρχικό κράτος μέχρι το 1453 κατά την Τουρκική εισβολή του 15ου αι.

Σεμνός και ταπεινόφρων, προτιμούσε τη φιλοσοφία και τα αγαπημένα του βιβλία από τα αυτοκρατορικά μεγαλεία και παρά το γεγονός ότι δέχτηκε την απόφαση του στρατού και του λαού διατυπώνει τις αμφιβολίες του αν αξίζει να στεφθεί αυτοκράτορας, σε επιστολή «Προς τον φιλόσοφο Θεμίστιον»
....Δεν είναι ούτε για να αποφύγω τους κόπους ούτε για να χαρώ τις απολαύσεις ούτε γιατί μ΄αρέσει η απραξία και η τεμπελιά, που δεν θέλω να ανακατευτώ στη πολιτική ζωή. Αλλά όπως το είπα εξ΄αρχής, ούτε την ανάλογη μόρφωση αισθάνομαι ότι έχω ούτε και τα φυσικά προσόντα κι επιπλέον, παρ΄όλη την αγάπη μου για τη φιλοσοφία, δεν έχω φθάσει ως αυτήν και φοβούμαι μήπως τη δυσφημίσω στους ανθρώπους οι οποίοι δεν έχουν κιόλας τόσο καλή ιδέα γι΄αυτήν....

Read More

Ελληνισμός είναι η έντονη Αγάπη προς το παν

Ελληνισμός είναι η έντονη Αγάπη προς τον κόσμο, προς το παν.-Στην ελληνική παράδοση, ο ΕΡΩΣ ( =ΑΓΑΠΗ , κάθε είδους Αγάπη )(Έρως Αρετής , Έρως γης ,Έρως θαλάσσης , Έρως επιστήμης , Έρως μητρός , Έρως τέχνης , Έρως γυναικός κλπ) είναι η πρωτίστη και συνεχής αιτία της κοσμογονίας και της κοσμοποιοίας .
Είναι έννοια αφηρημένη , πολυσυλλεκτική , είναι το σύνολο της συμπαντικής Αγάπης , Αγάπη προς το σύνολο του εκδηλωμένου κόσμου, προς τον άνθρωπο, προς το φυτό, το ζώο, την πέτρα, το ποτάμι, προς κάθε μορφή, προς μία έννοια, προς μία κατάσταση, προς ένα πράγμα, προς τα πάντα, από την πρωτογενή ύλη μέχρι το Θεό.
Η Αγάπη είναι ο βιότοπος του Ελληνισμού και ο καθολικώς προσδιοριστικός όρος του ελληνικού πολιτισμού. Όλα τα γεννήματα του Έρωτος (της Αγάπης): ο κόσμος τα φυτά τα ζώα οι άνθρωποι και οι θεοί φέρουν μέσα τους την ενέργεια του Έρωτος.

Read More

ΟΜΗΡΟΣ Ο ΘΕΙΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Ο θείος ποιητής της Ιλιάδας και της Οδύσσειας, γνωστός απ` άκρη σ` άκρη του πλανήτη μας, αποτελεί τον ασύγκριτο και υπέρτατο τεχνίτη του εμμέτρου λόγου όλων των αιώνων και των εποχών. Κατά μια παράδοση γεννήθηκε στη Σμύρνη, κατ` άλλη δε (μεταλαμπαδευόμενη από το Σιμωνίδη) στη Χίο, χωρίς μ` αυτό να εξαντλείται ο κατάλογος των όσων πόλεων διεκδικούσαν την καταγωγή του, σύμφωνα και με το γνωστό εκείνο: `Επτά πόλεις μάρνανται σοφήν διά ρίζαν Ομήρου: Σμύρνη, Χίος, Κολοφών, Ιθάκη, Πύλος, Άργος, Αθήναι`. Για τη ζωή του μόνο μυθώδεις παραδόσεις διασώθηκαν και τίποτε σχεδόν το πλήρως εξακριβωμένο. Σύμφωνα με μια από αυτές τις παραδόσεις ο μεγάλος ποιητής ήταν τυφλός και περιφερόταν, ως ραψωδός στις πόλεις του καιρού του, απαγγέλλοντας εκεί τα έπη του. Κατά μια άλλη παράδοση, που την αναφέρει ο Παυσανίας, πέθανε στην Κω από τη θλίψη του, λόγω του ότι δεν πέτυχε να λύσει ένα αίνιγμα, που του έβαλαν παιδάρια του νησιού. Κατά την επικρατέστερη όμως εκδοχή πέθανε στην Ίο των Κυκλάδων το 724 π.Χ., σε ηλικία 76 ετών. Τα έπη του Ομήρου μορφοποιήθηκαν οριστικά κατά τον 6 π.Χ. αιώνα (ενώ, ως τότε, υπήρχαν δεξιά – αριστερά αρκετές παραλλαγές τους), διασώθηκαν δε τόσο σ` ένα μέγα πλήθος χειρογράφων, όσο και σε αρκετούς παπύρους. Η πρώτη τυπογραφική έκδοση των Ομηρικών επών έγινε το 1488 στη Φλωρεντία, από τον Δημήτριο Χαλκοκονδύλη. Οι νεώτερες αρχαιολογικές έρευνες – και προ παντός οι περίφημες ανασκαφές του Ερρίκου Σλήμαν στους χώρους της αρχαίας Τροίας και των Μυκηνών – απέδειξαν περίτρανα πως η υπόθεση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας έχει σοβαρό πυρήνα αλήθειας, βασιζόμενο επάνω σε πραγματικότητες και όχι μόνο σε ονειροφαντασίες και κατασκευές `ποιητική αδεία`. Στον τάφο του Ομήρου χάραξαν το εξής επίγραμμα: `Ενθάδε την ιεράν κεφαλήν κατά γαία καλύπτει ανδρών ηρώων κοσμήτορα θείον Όμηρον`

Read More

Το κυνήγι της ευτυχίας!

Τι φέρνει την ευτυχία; Παραπλανητικό το ερώτημα, θα έλεγε ο Επίκουρος, γι' αυτό και αιώνια βασανιστικό. Αφού σημασία δεν έχει τι φέρνει την ευτυχία, αλλά τι είναι ευτυχία. Αυτό δε χρειάζεται και πολλή ανάλυση. Η ευτυχία δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από τη σταθερά καλή διάθεση, αυτήν που βιώνεις μόνιμα και όχι παροδικά. Γιατί το μεγάλο πρόβλημα είναι η διάρκεια - το θέμα είναι να διατηρείς τη διάθεσή σου ακμαία κάθε μέρα. Γι αυτό και το λάθε βιώσας δηλαδή η αποχή από τη δημόσια ζωή (εξ αιτίας της αντιπαλότητας, της διαπλοκής και των υποκριτικών ανθρώπινων σχέσεων ) και το να ζεις τη ζωή σου απαρατήρητα, να έχεις αθόρυβη ζωή, να διαφυλάξεις την ψυχική σου γαλήνη, είναι ίσως ο μόνος δρόμος στην εποχή μας να πλησιάσει κανείς την ευτυχία.Το υπέρτατο αγαθό λοιπόν στην επικούρεια ηθική είναι η ευτυχισμένη ζωή και μπορεί να επιτευχθεί εύκολα ακολουθώντας ένα σύστημα επιλογών και αποφυγών. Πρώτα από όλα ο άνθρωπος πρέπει να απελευθερωθεί από αυτά που αντιτίθενται στην ευδαιμονία του (η πληρότητα της ευτυχίας δίνεται από την απόλυτη απουσία πόνου, σωματικού «απονία» και ψυχικού «αταραξία»). Το πρώτο εμπόδιο που εμποδίζει την ευτυχία μας είναι ο φόβος, ο φόβος του Θανάτου. Ο Επίκουρος μας καλεί να απολαύσουμε αυτήν την Ζωή και να μην χάσουμε αυτήν την μοναδική ευκαιρία που μας δίδεται. Το πιο φρικτό από τα κακά, ο θάνατος, δεν είναι τίποτα για μας επειδή όταν υπάρχουμε εμείς, αυτός δεν υπάρχει, και όταν επέλθει ο θάνατος, τότε δεν υπάρχουμε εμείς.Ο πόνος είναι φυσικό επακόλουθο κάθε επαφής μας με πράγματα ή ανθρώπους. Η φύση του ανθρώπου είναι φτιαγμένη έτσι ώστε οι αισθήσεις να μας υποδεικνύουν το καλό ή το κακό μιας πράξης διαμέσου του αισθήματος της ηδονής ή του πόνου. Ότι παράγει ηδονή είναι καλό, ότι παράγει πόνο είναι κακό. Αλλά ο σοφός άνθρωπος διαθέτει φρόνηση -μια από τις σημαντικότερες αρετές- και δεν παραδίνεται αδιακρίτως σε κάθε λογής ηδονές. «Κι ακριβώς επειδή είναι το πρωταρχικό και σύμφυτο μ`εμάς αγαθό, για τούτο δεν επιλέγουμε αδιακρίτως κάθε ηδονή, αλλά συμβαίνει ορισμένες φορές να γυρίζουμε την πλάτη μας σε πολλές ηδονές, όταν τα προβλήματα που προκαλούν αυτές οι ηδονές είναι για μας μεγαλύτερα' και υπάρχουν, από την άλλη, πολλοί πόνοι που τους θεωρούμε προτιμότερους από τις ηδονές, εφόσον η ηδονή που θα ακολουθήσει άμα τους υπομείνουμε για κάμποσο θα είναι για μας μεγαλύτερη.»

Read More

ΑΣΤΕΡΟΠΗ, ΑΣΤΡΑΠΗ, ΛΑΜΨΗ, ΑΣΤΕΡΟΠΑΙΟΣ

Το όνομα Αστεροπαίος βεβαίως είναι Ελληνικότατο και αναφέρεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα. Στον Όμηρο απαντά και η λέξη αστεροπή η οποία σημαίνει αστραπή λάμψη. Η λέξη αστεροπή απαντά και στον Ησίοδο.(Θεογονία) Ο Θεός Δίας αποκαλείται «στερεοπηγερέτας» κατά το «νεφεληγερέτα Ζεύς» και αστεροπητής που σημαίνει αστραπηβόλος.

Ο Δίας αποκαλείται αστεροπητής και στον Ησίοδο (Θεογονία) Στον Τρωικό πόλεμο, οι Παίονες, πρωτεύουσα των οποίων ήταν η Αμυδώνα, χτισμένη στις όχθες του Αξιού, το σημερινό Αξιοχώρι, Κιλκίς συμμετείχαν ως σύμμαχοι των Τρώων με αρχηγό τους τον Πυραίχμη. Μαζί του πολεμούσε ακόμη ο Αστεροπαίος, ο γιος του Πηλεγόνα, ο οποίος ήταν παιδί του ποτάμιου Θεού Αξιού και της Νύμφης Περίβοιας. Κι οι δυο, ωστόσο, σκοτώθηκαν ο Πυραίχμης από τον Πάτροκλο και ο Αστεροπαίος από τον Αχιλλέα. O Αστεροπαίος ένας από τους αρχηγούς της Παιονίας λέγουν ότι ευλόγως ελέγετο υιός του Πηλεγόνος και ότι οι οι ίδιοι οι Παίονες εκαλούντο Πελαγόνες. Αυτό το οποίο γράφει και ο Στράβων είναι ότι ο Αστεροπαίος καταγόταν από την Παιονία της Μακεδονίας και ότι οι Παίονες εκαλούντο Πελαγόνες. Έλαβε μέρος στο πλευρό των Τρώων στον εμφύλιο Τρωικό πόλεμο. Ένας πόλεμος μεταξύ ανθρώπων που είχαν την ίδια γλώσσα την ίδια θρησκείας και τα ίδια ήθη και έθιμα. Αυτό προκύπτει από το διάλογο του Διομήδους με το Γλαύκο (Ιλιάς Ζ123) Έλληνες και Τρώες ήταν αδελφοξαδέλφια.
Ακόμη τα παλαιά τείχη της Τροίας κτίστηκαν από τον κοινό Θεό Ελλήνων και Τρώων τον Απόλλωνα όπως λέει ο Ευριπίδης

Γνωρίζουμε από τον Όμηρο ότι ο Αξιός ήταν πλατύς, ότι είχε «ωραιότατο νερό» (Β 848-850) και ότι έκανε «βαθιά στροβιλίσματα» (Φ 143), ότι από «τη μακρινή Αμυδώνα, από τα μέρη του Αξιού» προέρχονταν οι Παίονες «με τα αγκυλωτά τόξα» (Β 848-850) «που φορούσαν περικεφαλαίες με αλογοουρά» (Π 287-288) και ότι τους συνόδευε ο Πυραίχμης, τον οποίο χτύπησε με δόρυ ο Πάτροκλος. Εκτός από τον Πυραίχμη αναφέρεται και ο Αστεροπαίος, γιος του Πηλεγόνη που κι αυτός με τη σειρά του ήταν γιος του Αξιού.
Στους μύθους δηλαδή που παραδίδει ο Όμηρος περιλαμβάνεται και ο έρωτας του ποταμού με τη μεγαλύτερη κόρη του Ακεσσαμενού, βασιλιά της γειτονικής στον Αξιό Πιερίας, την Περίβοια (Φ 143). Ο ίδιος ο Αστεροπαίος δηλώνει στον Αχιλλέα:

Η γενιά μου κατάγεται από τον πλατύροο Αξιό, εκείνον τον Αξιό που το ωραιότατο νερό του τρέχει πάνω στη γη. Αυτός γέννησε τον Πηλεγόνη, ικανό στο δόρυ. Κι αυτός λένε ότι γέννησε εμένα. Ιλ. Φ 154-160).

Ο διάλογος που ακολουθεί είναι από την Ιλιάδα ραψωδία Φ στίχοι 139-283.
ΑΧΙΛΛΕΥΣ: «Ποιος είσαι και από παοίονανθρώπων γένος που τολμάς εμπρός μου να προβάλεις;
ΑΣΤΕΡΟΠΑΙΟΣ«Πηλείδη μεγαλόψυχε», του αντείπε ο Αστεροπαίος,«την γενεάν μου τι ερωτάς;
Από την Παιονίαν είμαι την μεγαλόσβωλην την απομακρυσμένη και των Παιόνων αρχηγός των μακρολογχοφόρων. Η ενδεκάτη έφεξε αυγή που έφθασα στην Τροίαν, κατάγομαι απ’ τον Αξιόν, πλατύροο ποτάμι, το ωραιότερο της γης, και ο Πηλεγών υιός του, περίφημος κονταριστής, εγέννησεν εμένα. Και τώρ’ ας πολεμήσωμε, λαμπρότατε Πηλείδη

Read More